1961 Yılında, Türk mühendisler tarafından yapılacak ve tamamen yerli ürünlerden oluşacak Türkiye'nin ilk yerli otomobili için kaynak ayrıldığı duyuruldu. Bunun üzerine Eskişehir'de Demiryolu Fabrikalarında yaklaşık 4,5 ay süren çalışmalar ile Türkiye'nin ilk yerli otomobili Devrim ortaya çıktı. Devrim'in yapılış sürecinde yaklaşık 48 mühendis ve 200'e yakın işçi görev aldı. O dönemde yerli otomobilin seri üretime geçilmesi ile ilgili gerekli çalışmalar da yapıldı. Bu otomobilin yapımında kullanılan motor, direksiyon, koltuk kaplamaları ve diğer tüm aksamlar yerli ürünler kullanılarak imal edildi. Fakat maalesef seri üretime geçilemedi. Eğer, seri üretime geçilebilseydi bu gün dünya motorlu taşıt üretiminde söz sahibi bir ülke haline gelmiş olabilirdik.
Motorlu taşıt üretimine eşlik eden birçok yan sanayi kolu bulunmaktadır. 1961’de otomobil üretim sektörünün ilerletilememesiyle birlikte yan sanayi kollarının da gelişmesi engellenmiştir.
Konunun ciddiyetinin daha iyi kavranabilmesi amacıyla motorlu taşıtlar ana ve yan sanayi kollarını ana başlıklar halinde vermek istiyorum;
Ana Sanayi; Traktör, otobüs, minibüs, midibüs, otomobil, kamyon ve kamyonet üretimi.
Yan Sanayi; Kauçuktan yeni dış lastikler, kauçuktan sırt geçirilmiş veya kullanılmış dış lastikler, kauçuktan iç lastikler, motorlu araçlar için kauçuk parçalar, amyant içeren fren balataları, emniyet camları, dikiz aynaları, içten yanmalı motorlar, dizel ve yarı dizel motorlar, motorların aksam ve parçaları, içten yanmalı pistonlu motorlar için yakıt, yağ veya soğutma pompaları, klimalar, filtreler, rulmanlar, transmisyon milleri ve kranklar, contalar, aküler, ateşleme cihazları, aydınlatma ve işaret cihazları, şasiler, karoseriler, tamponlar ve bunların aksam ve parçaları, emniyet kemerleri, frenler ve servo - frenler ve bunların aksam ve parçaları, vites kutuları ve bunların aksam ve parçaları, diferansiyelli hareket ettirici akslar, tekerlekler ve bunların aksam, parça ve aksesuarı, suspansiyon sistemleri ve bunların aksam ve parçaları, radyatörler ve bunların aksam ve parçaları, egzoz susturucuları ve egzoz boruları; bunların aksam ve parçaları, direksiyon simitleri, direksiyon kolonları ve direksiyon kutuları, hava ile şişmeli hava yastıkları, taşıtların alet tabloları için saatler ve motorlu taşıtlarda kullanılan türden oturmaya mahsus mobilyalar, diğer aksam ve parçalar…
Bu devasa ana ve yan sanayi kollarının ülke ekonomisine sağlayacağı katma değer ve oluşturması muhtemel istihdam oranları dikkate alındığında, 1961’de ki hayalimize 59 yıl sonra bile olsa kavuşuyor olmamız bizi gururlandırmıştır. Atılan bu adımın, motorlu taşıt üretiminin olmazsa olmazlarından olan yazılım alanında da ciddi gelişmeler ve uygulama alanları oluşturacağı da su götürmez bir gerçektir. Seri üretime geçildikten sonra, bu sanayi kolunun, ülkemiz açısında ne kadar stratejik bir öneme sahip olduğu da daha iyi anlaşılacaktır.
Yerli otomobil üretimine katkı sağlayan ve emeği geçen herkese sonsuz teşekkürler…