Prof. Dr. Esvet AKBAŞ


Van Şehrinin Tanıtımı.. Van Kahvaltısı

Van Şehrinin Tanıtımı.. Van Kahvaltısı


Şehir, tarihin hemen her döneminde, yerleşik toplumların karakterine bağlı,  değişik anlamalara sahip dinamik bir kavramdır. Bu yüzden de, tarihin her dönemini kapsayacak genel bir tanım yapmak çok da mümkün olmamış. Türk Dil Kurumu Şehir’i; “Nüfusunun çoğu ticaret, sanayi, hizmet veya yönetimle ilgili işlerle uğraşan, genellikle tarımsal etkinliklerin olmadığı yerleşim alanı, kent, site” olarak tanımlıyor. Bu tanıma bakıldığında Şehir ve Kent aynı içeriğe sahip iki kavram gibi duruyor. 

Kent kavramını yüksek binalara, geniş yollara, parklara indirgemek doğru olmayabilir Kent’e kent kimliği kazandıran bu özelliklerin yanı sıra nüfusu, nüfus yapısı, sosyolojik ve iktisadi özellikleridir. 

Bilindiği üzere Van Şehri, Çin’den başlayarak Anadolu ve Akdeniz  üzerinden Avrupa’ya uzanan dünyaca ünlü ticaret yolu olan İpek yolu üzerine kurulmuş bir şehirdir.  İpek yolunu o dönem için tüccarlar, bilgeler, ordular kullanmış ve dolayısıyla bu yönüyle fikirlerin, dinlerin ve kültürlerin de yolu olmuştur. Kaçınılmaz olarak İpek yolu, Van Şehri’ne her anlamda büyük zenginlikler katmış. Van, bu yolun etkisinden de kaynaklı kendine özgü çok zengin bir mutfak kültürü geliştirmiştir. Hatta Türkiye sınırlarının dışına taşan bu farklı lezzetler birçok ülkeye yayılmış durumdadır. 

Doğallığı, tazeliği, birbirinden farklı baharatlarla tatlandırılmış yemekleri yemeyi zevk haline getirenler, Van’ın yöresel lezzetlerini yakından bilirler. Geçmişten günümüze süregelen geleneksel Van yerel lezzetlerini şöyle bir hatırlatmak isterim.  Çiriş pilavı, tandırda Van balığı, kurut aşı,  sengeser,  murtuğa, ıspanaklı borani,  ayran aşı, Van köftesi, otlu peynir,  helise, kavut, ayva yemeği, bulgur aşı, keledoş, kaşık tatlısı ve sayamadığım daha bi dolu lezzet. Tüm bu lezzetlerin yanı sıra kahvaltı kültürü denince de ilk akla gelen Van ve meşhur Van kahvaltısıdır. Diğer lezzetler gibi kahvaltı kültürün de günümüze kadar gelmesinde Van’ın İpek Yolu üzerinde olmasının etkisi olduğu düşünülebilir. Konaklama ve kahvaltı yapma durağı olan Van, kendine has lezzetleri ile nice insanın karnını doyurmuştur.

Van kahvaltısı, başta VATSO olmak üzere yerelde birçok STK’nın özverili çalışması sonucu 2014 yılında 51 bin 793 kişinin katılımıyla 'Dünyanın en kalabalık kahvaltı sofrası' rekoru ile Guinness Rekorlar Kitabına girmeye hak kazandı. Van kahvaltısı bu yönüyle de hem ülkemizin hem de Van’ın tanıtımına katkı sağlamış oldu. Van kahvaltısının ünü o kadar yaygınlaştı ki bazı Avrupa ülkelerinde dahi Van kahvaltı salonlarına rastlamak mümkün. VATSO, Van kahvaltısının tüm dünyada tanınmasını sağlamak amacıyla 7 Haziran'ın 'Dünya Kahvaltı Günü' olarak kutlanması için girişimde bulundu. Van’lılar olarak, Van’ımıza böylesine değerli bir rekoru kazandırdığı için VATSO’nun çok değerli Başkanı Necdet Takva ve VATSO yönetim kurulu üyelerine teşekkür ederiz. 

Peki, Van kahvaltısını bu kadar özel kılan menüde neler var. Van kahvaltı menüsü; hakiki Van balı, yoğurt kaymağı, süt kaymağı, yayık tereyağı, cacık, otlu peynir, örme peynir, beyaz peynir, kaşar peynir, un helvası, börek çeşitleri, reçel çeşitleri, tahin-pekmez, sebze çeşitleri kızartması, taze sebze söğüş, kavurmalı-sucuklu yumurta, menemen, zeytin, murtuğa, kavut, gencirun’dan meydana gelir. Hâlihazırda Van’da 60’a yakın Van kahvaltı salonu bulunmaktadır. Semaver çayı eşliğinde doyumsuz bir kahvaltı sofrası taş fırınlarda pişirilen lavaş, taptapa ekmeği ve Van çöreği eşliğinde servis edilir.