Avrupa Birliği’nden (AB) coğrafi işaret tescili alan ürün sayısı 42’ye ulaştı. Listenin üçüncü sırasında yer alan Malatya kayısısı, zirai don nedeniyle ihracatta düşüş yaşasa da dünya pazarında lezzetiyle adından söz ettirmeye devam etti.
Malatya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Özcan, coğrafi işaretli ürünler arasında kayısının kuru meyve grubunda prestij ürünü olduğunu söyledi. 12 nisanda yurt genelinde etkili olan zirai don hadisesinin kayısı ihracatını düşürdüğünü vurgulayan Özcan, buna rağmen her ay 3 bin ton ürünün tüketiciyle buluştuğunu belirtti.
Kayısının 2017 yılında coğrafi işaret belgesini aldığını belirten Özcan, "Malatya kayısısı marka değerini coğrafi işaret belgesiyle beraber arttırmaya devam ediyor. Sadece coğrafi işaretle belgesiyle değil, Malatya kayısı dünyada yaş ve kuru kayısı üretim miktarı başta olmak üzere kalite, besin değeri, kalori bakımından marka değerini gittikçe güçlendiriyor" dedi.
"En önemli şey duvarda tablo olmaktan çıkarmak"
Malatya kayısının kalitesinin tartışılmaz olduğunu ifade eden Özcan, AB coğrafi işaret belgesinin kullanımında henüz istenilen seviyede olunmadığını belirtti.
Başkan Özcan, "Coğrafi işaret belgeleri ürün için bir sigorta görevi görüyor. Bu belge ürünün raftaki değerini ve farklı bölgelerdeki ürünlerle kıyasını korumak için en önemli belgedir. Bu belgeyi aldıktan sonra yapılması gereken en önemli şey duvarda tablo olmaktan çıkarıp rafta koruyucu bir etken kılmak önemli. Avrupa Birliği coğrafi işaretli ürün sayısı arttıkça da bu kullanımı daha çok ön plana çıkıyor" şeklinde konuştu.
Malatya’da sanayiciden ihracatçıya herkesin bu belgeye sahip çıkması gerektiğini söyleyen Özcan, artık daha hızlı aksiyon alınması gerektiğini belirtti. Başkan Özcan, "Herkes üstüne düşeni yaparsa coğrafi işaretli ürün olmanın vermiş olduğu avantajları kullanırız. Artık coğrafi işaretli ürün olmaktan ziyade bunun faydalarına odaklanmalı" dedi.
Zirai don fiyatları yükseltti, ihracatı düşürdü
Bu yıl nisan ayında meydana gelen zirai don afetinin kayısıyı önemli ölçüde etkilediğini belirterek devam eden Başkan Özcan, ihracat rakamlarının düştüğünü söyledi. Kayısının son 150 yıldır ilk defa böyle bir krizle karşı karşıya kaldığını söyleyen Özcan, "Geçmiş dönemlerde aralıklarla kısmi zira don yaşıyorduk. Ama 2025 yılı nisan ayında yaşadığımız kısmi zirai dondan çıkıp Türkiye’nin tamamını etkiledi. Malatya kayısı yüzde 100 zarar gördü. Buna rağmen 2024 yılından stoklarımızda muhafaza ettiğimiz ürünü de periyodik olarak tüketiciye ulaştırmak için çalışmalarımız devam etti. Zira don kaynaklı olarak ihracat rakamlarında düşüş bekliyorduk. Çünkü fiyatın 12 Nisan kriziyle beraber çok sert bir makas değişikliğinden bahsediyoruz. Bunun etkileri olacak. Her ay ortalama 3 bin tonunun üzerinde bir ihracatla tüketicinin Malatya kayısısına olan özlemini anlayarak pozisyon aldık" ifadesine yer verdi.
"Malatya kayısısı dünya pazarında yerini korumada ısrarlı"
12 Nisan krizinin zararının incelendiğine dikkat çeken Özcan, "Kısmî Pazar kayıplarından bahsediliyor ama biz bu pazar kayıplarını onaracağımıza eminiz. Malatya kayısısı dünya pazarında yerini korumada ısrarlı. 1 Ocak 2025 tarihinden bugüne kadar toplam 43 bin ton ihracat gerçekleştirdik. 260 milyon doların üzerinde bir gelir kaynağı sağlamış olduk. Geçtiğimiz yıllara baktığımız zaman ihracatta tonaj olarak yüzde 50 bir kayıp söz konusu. Yılı 50 bin ton ihracatla kapatmayı hedefliyoruz ama küçük sapmalarda olabilir. 300 milyon dolar ihracat geliri yakalamak için çalışmalarımız devam ediyor. 10 aylık ihracat rakamları beklentilerimizin dışında gerçekleşmedi" diye konuştu.
