Dünyanın en büyük sodalı gölü, Türkiye’nin ise en büyük gölü olan Van Gölü’ne dökülen en büyük akarsu olarak bilinen Bendimahi Çayı, yaz aylarında yanlış sulama yöntemleri nedeniyle kuruma noktasına geldi. Bu durumun, inci kefalini de tehlikeye soktuğu belirtildi.
Mayıs ve haziran aylarında, dünyada sadece Van Gölü’nde yaşayan endemik balık türü olan inci kefalinin tersine göçüne ev sahipliği yapan ve eşsiz görüntülere sahne olan Bendimahi Çayı, yanlış sulama yönetimi nedeniyle kuruma noktasına geldi. Van’ın Muradiye ilçesinde bulunan Bendimahi Çayı’nın debisinin düşmesi, burada yaşayan endemik balık türlerinin yaşamını da tehlikeye soktu. Karadaki besin maddelerini Van Gölü’ne taşıma konusunda, 14 bin insanın geçim kaynağı olan inci kefalleri için büyük öneme sahip olan Bendimahi Çayı, yaz ayının kurak geçmesi ve dere yatağındaki suyun tamamına yakınının sulamaya alınması nedeniyle kuruma noktasına geldi.
“Dere yatağında su adına hiçbir şey yok”
Açıklamalarda bulunan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesinden Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, yaz aylarıyla birlikte bütün suyun sulama için kullanılması nedeniyle derenin kuruduğunu belirtti. Su olmayan derede balıkların yaşayamayacağını anımsatan Dr. Öğretim Üyesi Akkuş, “Burayı hep gürül gürül akan sularıyla hatırlıyoruz. Ancak şu an dere yatağında su adına hiçbir şey yok ve kupkuru bir ortam ortaya çıkmıştır. Bunun başlıca sebebi; yaz aylarında akarsuların debileri düşüyor, debilerin düşmesine ek olarak da dere yatağında alınan bütün su sulamaya veriliyor. Bu durum akarsuda yaşayan balıklar için kötü günlerin başlangıcı oluyor. Çünkü derede su yoksa balık da olmaz. Van Gölü’nde 14 bin insanın geçindiği inci kefali avcılığını sürdürülebilir bir halde kullanmak istiyorsak, dere yataklarında sürekli olarak su bulundurmamız lazım” dedi.
“Balıkların yaşama şansı ortadan kalkıyor”
Dere yatağının kurumasının balıkların hayatını büyük ölçüde tehlikeye soktuğunun altını çizen Akkuş, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Akarsular insan vücudundaki besin damarları gibi karalardaki besinleri alıp, denizlere ve göllere taşıyorlar. Van Gölü’ndeki inci kefali balığının hayatını sürdürmesi de bu akarsulardan gelecek olan besin maddelerine bağlıdır. Bu akarsulardaki suyu kestiğimiz zaman burada yaşayan balık stokları için ölüm demek oluyor. Bendimahi Çayı’nda yaşayan balıkların yüzde 50’den fazlası endemik türdür. Yani dünyada sadece Bendimahi Çayı’nda yaşıyorlar. Bu çayın kuruması, suyu yönetemediğimizin bir göstergesidir. Dere yatağındaki su paylaşımını düzenlemediğimiz zaman, bütün suları alıyoruz ve dere yatağında suya dair hiçbir şey kalmıyor. Dere yatağında su olmadığı zaman buradaki balıklar için yaşama şansı ortadan kalkıyor.”