Feridun Irak, 'Stratejik önemdeki tarım üretimini belediyeler desteklemeli'

VAN POSTASI GAZETESİ ÖZEL

Kent ekonomisinin can damarı olan hayvancılık, turizm ve sınır ticaretinin önündeki engellerin kaldırılması gerektiğini söyleyen Van Ticaret Borsası Eski Başkanı Feridun Irak, desteklerin ve yatırımların doğru yerde olmasının önemine değindi.

Gazeteci Ziya Türk’ün Van FM’de hazırlayıp sunduğu Van’da Gündem Program’ın bu haftaki konuğu Van Ticaret Borsası Eski Başkanı Feridun Irak oldu.

Van’ın sorunlarına Sivil Toplum örgütlerinin geçmişteki ve bugünkü bakışını değerlendiren Feridun Irak,  Meslek odalarındaki görevleri sırasında yaptıkları çalışmaları anlattı.

ADAYLARDA TOPLUMSAL OLARAK ARANACAK KRİTERLER OLMALI

Meslek odalarını temsilen Van’ın sorunlarını ve çözüm önerilerini devamlı dile getirdiklerini söyleyen Feridun Irak, o dönem belediye seçimlerinde belediye başkan ve meclis üyesi adaylarında aranacak kriterli bile gündeme getirdiklerini anlattı. O günden bugüne baktığında Van’ın sorunlarını çözme bakımından ilerleme kaydetmek yerine, geri gidildiğini söyledi.

Feridun Irak, “Benim dönemimde Sivil Danışma Kurulu ile Ekonomi Konseyi vardı. Bu kurullar belirli aralıklarla toplanır Van’ın sorunlarını çözümleriyle birlikte ortaya koyarlardı. Bugün baktığımızda bu kurullar nerdeyse hiç toplanmıyor.  Kentin nüfusuyla birlikte sorunları da arttı. STK'lar olarak kentin sorunlarına çözüm bulmak amacıyla milletvekilleri ve siyasileri ciddi ciddi rahatsız ediyorduk. Sorunların çözümü konusunda ciddi bir baskı uyguluyorduk.  Örneğin o dönem yaşanan elektrik kesintileri nedeniyle TEDAş’ın önüne siyah çelenk bırakmıştık” diye konuştu.

BELEDİYELER ŞEFFAF VE KATILIMCI YÖNETİLMELİ
Daha önceleri yerel seçimlerde bütün adayları bir araya getirerek seçilmeleri kazanmaları halinde ne yapacaklarını kendilerine sorduğun aktaran Feridun Irak , “Aradan geçen bunca zamana rağmen adayları bir araya getirmek mümkün görünmüyor. O dönemler TV’lerde liderler,  karşı karşıya gelirdi. Şimdi hiçbir yerde bu yok. Dolayısıyla belediyelerin bir bütçesi var ve o bütçe halkın vergileriyle oluşmaktadır. Harcanması ise halka hizmet anlamındadır.  Bu paralar harcanırken gerçekten halkın ihtiyaçları önceleyerek projeler hazırlanmalıdır.  Kim seçilirse seçilsin, mal ve hizmet alımları için yapılacak ihaleler son derece şeffaf olunmalıdır.  Rekabet ortamının sağlanacağı şekilde hizmet ve mal alımı yapılmalıdır. Bu yapıldığı zaman kaynak israfını da önlemiş olacaksınız ve kul hakkına girmemiş olacaksınız” dedi. 

KENT SORUNLARINA İNSAN ODAKLI ÇÖZÜMLER ÜRETİLMELİ
Van’ın öncelikli sorunlarına değinen Feridun Irak, “Şehir çok büyük, sorunları da büyük, merkezde halkın en çok dile getirdiği şikayet şehir içi trafik sorunu ve otopark sorunudur.  Bunun yanında çevre mahallelere açıldıkça oradaki halkın beklentileri farklılaşıyor. Burada şehrin dış mahallelerine hizmet götürülmesi özelikle alt yapı konusunda önem teşkil eder. İnsan hayatını kolaylaştıracak hizmetler, görsellikten önce gelmeli. Tarım sektöründe ciddi yatırımlarda bulunmalarını bekliyoruz.  Televizyonlara çıkan diğer büyükşehirlerin adayları tarıma ve çiftçiye verecekleri desteklerden ve projelerinden bahsediyor. Bana göre bu çok önemlidir.  Örneğin belediyeler oluşturabilecekleri ağla gıda ürünlerini üreticiden tüketiciye ulaştırabilirler. .  İl özel İdareler, Büyükşehirlere devredilince Büyükşehir Belediyelerin bünyesinde Tarım Daire Başkanlığı kuruldu.  Bu son derece önemlidir. İnsanoğlunun beslenmesi son derece stratejik bir konudur. Öyle yabana atılmaması gerekir.  Türkiye’de maalesef bu alanda sorun yaşanmaktadır.  Çiftçiye desek vermeliler, örneğin kendileri tohum öretebilirler.  Çiftçinin ürettiği ürünleri vatandaşa daha ucuza ulaştırmak için belirli noktalar kurabilirler. Bence belediyelerin öncelikli sorunu budur. Bana göre yol yapmaktan daha önemlidir” şeklinde konuştu. 

BELEDİYELER TARIM ÜRETİMİ İLE CİDDİ İLGİLENMELİ
Van ve Türkiye açısında VOTAŞ’ın ne derece önemli olduğuna değinen Feridun Irak, belediyelerin gıda üretimi gibi önemli konulardan artık uzak durmaması gerektiğini anlattı.

Feridun Irak, “İlin yaş meyve ve sebze ihtiyacı Akdeniz Bölgesi’nde gelmektedir. Oysa burada üretmek mümkün. Belediyeler bu konuda öncülük edebilirler.  İnci Kefal’ı Van için önemli bir kaynaktır. Türkiye’deki iç su balıkçılığının 3'te biri Van’da yapılıyor. Van Organize Tarım İşletmeleri (VOTAŞ) şu anda 4 milyon metrekare arazisi olan, 15 bin metrekare kapalı alanı olan modern bir tesis. Sulanabilen 4 bin dönüm arazisi bulunuyor.   Bu proje gerçekten bir modeldir. Eski vali İbrahim Taşyapan Büyükşehir Belediye Başkan Vekili olduğu dönemde projeyi son derece önemsedi. O dönem 500 hayvan siparişini verdi.  4 bin dönüm arazinin sürülmesi yönünde talimatları oldu. Daha sonra göreve gelen Murat Zorluoğu, belediyelerin bu işte olmaması gerektiğinden hareketle buranın özelleştirilmesine karar verdi. Bence bu doğru bir karar değildi. Buna çok da itiraz ettim. Belediyeler bu işin içinde olmalıdır. Olmaması eksikliktir. Benim hayalim VOTAŞ’ın hayvanlardan elde edilen gübreden biyogaz üretmesi,  Güneş kenti olan Van’da güneş panellerini kullanarak elektrik elde edilmesi. Mandraları kurularak VOTAŞ markasıyla süt ve süt ürünlerinin oluşturulması. Ve bunu halka ucuz şekilde ulaştırılması bunun için de belediyenin olmasını çok arzu ediyorum” dedi.

TARIMA DAYALI İHTİSAS ORGANİSE SANAYİ BÖLGESİ BAŞARILI OLUR
Tarıma Dayalı Besi İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Projesi ile ilgili düşüncelerini açıklayan Feridun Irak, “Ben de bu proje çalışması içerisinde bulundum.  Türkiye’de bu projeye benzer 11 tane proje bulunuyor. Diğer projelerde bulunan hataların burada olmasını istemiyorum.  Proje son derece önemlidir. Bunun başarılı olacağından eminim. Hayvancılıkta en büyük gider yemdir.  Siz yaptığınız projede hayvanların kaba yemini kendiniz karşılamıyorsanız rekabet etme şansınız olmuyor. Projede ortak bir alanda işletmeler bir araya getirilecek.  Geri kalan kısım ise işletmeler adına ekilecek. Elde edilen ürün ortakların hayvan sayısına göre dağıtılacak. Bu çok güzel bir projedir” diye belirtti. 

HAYVANCILIK İÇİN DOĞRU YER VAN'DIR
Bundan 20 yıl öncesinde Van'dan dışarıya et ve canlı hayvan ihracatı yapıldığına dikkat çeken Feridun Irak, şimdi ise et ithalatını yaptıklarını vurguladı.  

Yatırım ve desteklemelerde doğru sonuç almak için söz konusu desteklerin doğru yerde olması gerektiğini söyleyen Feridun  Irak, “1980’li yıllara kadar dünyada en iyi hayvancılık yapılan ülkelerin başında Türkiye geliyordu. Kendi et ihtiyacımızı karşılamaktan öte bütün Ortadoğu’ya, hatta Afrika’ya ve SSCB’ye canlı hayvan ihracatı yapılıyordu. Şu an hayvancılıkta ciddi bir kan kaybı var. Van olarak budan etkilendik. Hayvancılık Van için en önemli sektördür. Dünya ile rekabet etmeniz için yatırımlarınız doğru yerde olması lazım.  Türkiye’de hayvancılık için doğru yer Doğu Anadolu Bölgesi’dir. Bu sektörde dışa bağımlı olduğumuz zaman işimiz zorlaşır.  Hayvancılık denince akla süt ve süt ürünleri gelir. Bunun için Van’da hayvancılık ile ilgili yatırımlarda ısrarcı olmalıyız. Hükümet ise doğru yerde doğru şekilde teşvikler sağlamalıdır. Hayvancılık için en uygun iklim Van'da var. Siz Batıdaki hayvan çiftliklerine giderseniz orada hayvanlar için bütün çiftliklerin tavanında klimalar olduğunu görüsünüz. Oysaki burada öyle bir ihtiyaç bulunmuyor. Dolayısıyla orda verilen teşvik ile burada verilen teşvik aynı olunca verimli bir sonuç alamıyorsunuz. Teşviklerin yeniden düzenlenmesi gerekiyor. Destekler verilirken gerçekten çok iyi incelenmeli ve denetlenmelidir. Yoksa kaynak israfından başka bir işe yaramıyor. Şimdiye kadar verilen kaynaklar değerlendirilsin. Bunun geriye dönüşü oldu mu? Ne kadar istihdam sağladı? Bunlara bakılmalıdır” diye ifade etti.

FESTİVALLER VAN'IN TANITIMI VE GELİŞMESİ İÇİN ÖNEMLİDİR 
İran'da Bayram olarak kutlanan Nevruz ile başlatılan Alışveriş Festival’inin kent ekonomisine önemli katkısı olduğunu dile getiren Feridun Irak, “İranlıların daha çok alışveriş yaptığı bir festivaldir. Burada esnafımıza önemli iş düşüyor. Gerçekten gerekli ilgi ve alakayı göstermelidirler. Ve uygun fiyatla ürünlerini satmalıdırlar.  İranlı turistlerin kent ekonomisinde önemli bir yeri var. Ülkemiz ekonomik sıkıntıdan geçerken Alışveriş Festivali daha da bir önem arz ediyor.  Van, tarihiyle, kültürüyle turizm potansiyeli olan bir kenttir. 1980 li yıllarda Van’ın nüfusundan fazla Avrupalı  Avrupalı turist geliyordu. Gezgin Fest gibi festivaller bir ilin tanıtılmasında büyük önem arz ediyor. Herhangi bir sıkıntı var ise oturulup çözülür. Hepten yasaklanması yönünde atılan adımlar doğru değildir” diye konuştu. 

SINIR TİCARETİNİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER KALDIRILMALI
Kapıköy Sınır Kapısı’nın modernize edilmesinde emeği geçen herkese teşekkür eden Feridun Irak, ancak bu uygulamanın sınır ticaretine herhangi bir katkısı olmayacağını iddia etti. 

Genel ihracat ve ithalat rejimine tabi olan tüm ürünlerin sınır ticaretinin de konusu olması gerektiğine dikkat çeken Feridun Irak, “Van, sınır ticaretine 1987 yılında dahil oldu.  1994 yılına kadar yapılan sınır ticareti, 10 binlerce kişinin geçim kaynağı olmuştu. O dönem OSB’de yapılan fabrikalar sınır ticaretini yapan tüccarlara aitti. O dönem İran’a zımba telinden sabuna kadar aklınıza gelebilecek her türlü ürünü satabiliyorduk. Yasada ‘ithalatı ve ihracatı yapılan her ürün sınır ticaretine konu edilir’  yerine ‘izin verilen örünler konu edilir’ madesi yer aldı. Ve bir andan sınır ticaretti bitti. 1994 yılında Van ile İran arasında yapılan sınır ticareti 18 milyon dolardı.  O zaman yolumuz yoktu,  binamız yoktu ama ticaretin önünde engel yoktu. Şimdi yolumuz var ama ticaretin önünde engel var. Sınır ticareti o kadar önemlidir ki bugün bunun önün açarsanız yarın sonuçlarını alırsınız. Devletin bunun için hiçbir yatırım yapmasına da gerek yoktur. 3 sektörümüz var bunlar önemsenmelidir. Biri hayvancılık, ikincisi turizm, diğeri sınır ticareti. Ayrıca varsa madenlerimiz bu konuda destek verilmelidir” şeklinde konuştu.

İDEOLOJİK TERCİH YERİNE YAPABİLECEK OLAN SEÇİLMELİ
Yaklaşan yerel seçimler için bazı önerilerde bulunan Feridun Irak, “Yerel seçimleri genel seçimlerden ayıran özelik, vatandaş bire bir muhatap olduğu belediyelerden sorunlarının çözümünü istiyor.  Burada ideolojiyi bir kenara bırakıyor. Kimin yapabileceğine inanıyorsa onun arkasından gitmeli.  Bize düşen ise hangi aday seçilmişse onun etrafında bir araya gelmektir. Onu takip etmek ve gereken desteği vermektir” dedi.
 

Kaynak: Van Postası Gazetesi