Ergenlik döneminde jinekolojik sorunlara dikkat

Op.Dr. Filiz Tosun Çataklı, ergenlik döneminde jinekolojik sorunlara dikkat edilmesi konusunda uyarılarda bulundu.

Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op.Dr. Filiz Tosun Çataklı, “Amenore (Menstruasyon kanamasının olmaması). Primer Amenore: Pubertal gelişimi başlamamış olanlarda 14 yaşa kadar adet kanamasının olmaması veya Pubertal gelişimi başlamış olanlarda da 16 yaşa kadar adet kanamasının olmamasıdır. Sekonder Amenore: Menarştan (İlk adet kanamasından) 18 aysonra adetin kesilmesi, veya Regüler adetten 6 ay sonra adet görülmemesi, veya Oligomenore durumunda, ardışık 3 adet döneminde menstruasyon olmamasıdır. Amenore sebepleri; 1. Geçikmiş Puberte ile beraber amenore, Pubertenin başlama yaşının ortalama değerlerden geri olmasıdır. 13.5 yaşında göğüs gelişiminin başlamamış olması, 14 yaşında pubik kıllanmanın olmaması, 16 yaşında mensturasyonun olmaması, Telarş (meme gelişimi) ile menarş (ilk adet kanaması) arasında 5 yıldan daha fazla zaman geçmiş olması, 2. Normal puberte ile beraber amenore. Hormonal sebepler (Hiperandrojenizm, Hipotalamik-hipofizer-overyel aksın immatüretisidir). Hamilelik ve laktasyon diğer fizyolojik amenore nedenleridir. 3. Genital yol anomalileri ile olan amenoreler. Amenorede Tedavi Amaçları; Ovulatuvar siklusu restore etmek. Hormon replasman tedavisi (östrojen-progesteron tedavisi). Anksiyeteyi önlemek. Sık değerlendirme. Dismenore; (Adet Sancısı) Menstruel dönemdeki ağrıdır. Patogenezinde prostaglandinlerin rolü vardır. Primer Dismenorede spesifik bir patoloji yoktur. Sekonder Dismenore ; Pelvik organ patolojik durumlarında (endometriozis, salpenjit veya müllerien sistemin konjenital anomalileriv.s.) Dismenore Tedavisinde : Non-Steroid Antienflamatuar, Oral Kontraseptifler, Ca Kanal Blokerleri , Akapuntur, Transkutan Elektrik Sinir Stimülasyonu Adet Düzensizlikleri: Normal menstrual siklusta; Aralık: 21 - 45 gün,Süre: 3 - 7 gün Kan kaybı: 30 - 40 ml (< 80 ml) dir. (Siklusta değişiklikleri adolesanlarda, yetişkinlerden daha sıktır) Disfonksiyonel Uterus Kanamaları (DUK) Disfonksiyonel uterus kanamaları (DUK), yapısal patoloji olmadan anormal endometrial kanama ile tanımlanmaktadır. Menoraji: menstrual periodda fazla kanama, Metroraji: sık ve düzensiz kanama, Menometraji: menoraji + metroraji. Sık ve fazla miktarda kanama. Disfonksiyonel uterus kanamalarını diğer kanama sebeplerinden ayırt etmek gerekir. Bunlar; Hipotalamus, hipofiz ve over aksının immatür olması, Gebelik, Uterus ve vajen anormallikleri, Endokrin anormallikler (hipotiroidizm, hipertiroidizm, hiperprolaktinoma, cushing, addison), Sistemik hastalıklar (karaciğer hast., böbrekhast., lösemi, demir eksikliği anemisi, antikonvülzanlar , intrauterin aletler, endometriosis) , Koagülapatiler. Tedavi; Hemoglobin değeri; 12 gr/dl den düşükse demir tedavisi ve oral kontraseptif tedavileri, 10 gr/dl den düşük ve aktif kanama mevcutsa; demir + oral kontraseptif tedavileri ve hospitalizasyon önerilir, Kanama medikal tedavi ile düzelmezse; küretaj ile kanama durdurulur” dedi.

En sık rastlanılan şikayetin ergenlik çağından itibaren adet düzensizlikleri olduğunu ifade eden Dr. Çataklı, “Bu düzensizlik genellikle adet gecikmeleri şeklindedir. Zaman zaman amenore yani hiç adet görmeme olabilir. Gecikmeyi takiben görülen kanama genelde fazla miktarda ve uzun süreli olur. Sonraki dönemde yıllar içerisinde giderek artan erkek tipi kıllanma (hirsutism) izlenir. Kadında "erkek tipi kıl bölgeleri" olarak kabul edilen üst dudak üzeri, çene kemiği üzeri ve yanaklar, göğüs kafesi üzeri bölge ve göbek çevresi, kasık ile göbek arasındaki orta hat, bacakların iç yüzleri, sırt ve kalça gibi bölgelerde kıllanma oluşması durumunda "tüylenme" veya tıbbi adıyla hirsutizm söz konusudur. Pubis (genital) bölgede kıllanma ergenliğe geçişin ilk belirtisidir ve kıllanması erken (8 yaş öncesinde) başlayan kız çocuklarında ileride polikistik over sendromu gelişme olasılığı yüksek bulunmaktadır. Daha önceleri çenede ve dudak üzerindeki tek tük , ince olan tüyler giderek kalınlaşır ve sayı olarak artarak estetik bir problem oluşturur. Tüylenme sorunu nedeniyle doktora başvuran kadınların yüzde 15-40’ında temel sorun Polikistik over sendromudur. Yine Polikistik over sendromu tanısı almış kadınların yüzde 80’inin tüylenme yakınması olduğu görülmektedir” diye konuştu.

Fizyolojik akıntının Menaştan (ilk adet kanaması) hemen önce veya menarş sırasında göründüğünü kaydeden Dr. Çataklı, “Akıntı tipik olarak berrak veya beyazımsıdır , Kıvamı hormonal etkilere bağlı değişebilir. Kokusuzdur. Menarştan 1 yıl önce vajinal floaraya laktobasiller egemen olur ve pH aside döner. Mantar Enfeksiyonu ( Monilia, Candida ); Genellikle Antibiotik tedavisi sonrası gelişir. Vulvada kaşıntı. Menstruasyon öncesi peynir kıvamında akıntı görülür. Vaginal kültür almak genellikle gereksizdir. Bakteriyel Enfeksiyonlar; Cinsel yönden aktif olmayanlarda Gardnerella, Haemophilus, Peptococcus, Lactobacili görülür. Cinsel yönden aktif olanlarda ise Trichomonas Kötü kokulu, hafif akıntı görülür” açıklamalarında bulundu.