Elazığ’da yaklaşık 70 yıl önce maden çıkartılmak için 420 metre uzunluğunda açılan tünel revize edilerek restorana çevrilmesiyle turizme kazandırılmış oldu. Sıcaklıkların arttığı bugünlerde vatandaşların çoğu yemek yemeye değil, mağarayı görmeye gelirken, içeri girenler soğuk hava nedeniyle 5 dakikada kendini dışarı atıyor.
Keban ilçesinde 1950’li yıllarda maden ocağı işletmeciliği amacıyla kazılan ve maden çıkmayınca bir müddet sonra kendi haline bırakılan tünel, yazın soğuk kışın da sıcak havasıyla "doğal klima" özelliği taşıyor. Fırat Nehri kıyısında bulunan 420 metre uzunluğu, ortalama 2 metre yüksekliğindeki tünel, bölge halkı tarafından "Soğuk Mağara’ olarak biliniyor. Bir girişimci tarafından restorana çevrilen mağara, ön kısmı restoran, arka kısmı doğal buz dolabı olarak kullanılmaya başlandı. Özellikle sıcaklıkların hissedilir derecede arttığı bugünlerde serinleten özelliği ile ilgi odağı haline gelen tünele giren vatandaşlar en fazla 20 metre ileri gidebiliyor. 5 dakikadan fazla duramayanlar ise üşüyerek çıkıyor.
Aşırı soğuktan dolayı 20 metreden ileriye gidemediğini belirten müşterilerden Ferhat Turgut, “ Sürekli Keban’a geliyorum, mağaraya girmek ilk defa nasip oldu. İçerisi nereden bakarsan dışarıdan 20 derece fark var. Dışarıda sıcaklık 30 ile 35 derece arası şuan burada donuyoruz. Nasıl yapılmış ve ne amaçla yapılmış bilmiyorum ama görülmesi gereken muazzam bir yer. Soğuk ve tüylerim diken diken oldu. İnsan yazın ortasında en fazla 5 dakika dayanabilir. Zaten fazla ileriye de gidemiyoruz, en fazla 20 metre ileri gelebildik çünkü soğuk. Tekrar geri döneceğiz, başka bir zaman mont giyinip daha ileri gitmeyi düşünüyoruz” dedi.
Keban’da yaşayan ve mağaraya sık sık geldiğini belirten vatandaşlardan Eren Arslan, “ Serinlemek için sık sık mağaraya geliyoruz. Dışarıda hava 35 ila 45 dereceyken içeriye girdiğinde sıcaklık 10 dereceye kadar düşüyor. Burası bir doğal klima özelliği görüyor. Fırat Nehri’nden dolayı burada nem olduğu için sıcak oluyor. Biz de burada serinliyoruz. Zaten burada yarım saat durmamız bir günümüze bedel oluyor” diye konuştu.
Mağarayı özel kılan sebepleri bir bir sayan Soğuk Mağara işletmesinin şefi olan Mustafa Duman ise “ Mağaramızın uzunluğu 420 metredir. 100 metre ileriden 800 metrelik yükseklikteki dağdan gelen bir hava var. Ondan dolayı bir hava sirkülasyonu oluyor. Mağaramızın derecesi 13’tür ve burayı buzdolabı olarak kullanıyoruz. Burası keşfedilmemiş bir mağara herkesi bekliyoruz. Buraya gelen en fazla 5 dakika durabiliyor” şeklinde konuştu.
Çevresindekilerin önerileri üzerine merakını gidermek adına mağaraya gelen Sameddin Celayir de, Buzluk Mağarası’nda gittiğini ancak soğuk havadan dolayı Soğuk Mağara’da o kadar içeride kalamadığını ve Elazığ bölgesinden böyle bir mağaranın olmasının mümkün olmadığını kaydetti.