Kudüs-ü Şerif Müftülüğü mertebesindeki şehir

Kudüs-ü Şerif Müftülüğü mertebesindeki şehir

Kültür Sanat 7.09.2025 09:33:11 0
Kudüs-ü Şerif Müftülüğü mertebesindeki şehir
Tarih: 07.09.2025 09:33 Güncelleme: 07.09.2025 09:33
Diyanet Akademisi Erzurum Ömer Nasuhi Bilmen Dini Yüksek İhtisas Merkezi Müdürü Doç. Dr. Zeki Koçak, Abdurrahman Paşa’nın "Kudüs-ü Şerif Rütbesiyle" Erzurum Müftüsü olarak atanmasının derinliğiyle araştırılması gereken bir konu olduğunu söyledi.
Osmanlı döneminde il müftülüklerinde ilk mertebe İstanbul’a mahsustu. İkinci mertebe Haremeyn’e, üçüncü mertebe ise Kudüs-ü Şerif Müftülüğündeydi. Diğer şehirlere farklı kategori ve mertebelerde müftü atanırdı. Kaynaklara göre, 1700’lerin sonlarında Abdurrahman Paşa’nın "Kudüs-ü Şerif Rütbesiyle" Erzurum Müftüsü olarak atandı. Bu da Cihan Devleti’nin Erzurum’a verdiği ehemmiyetin bir göstergesi olarak değerlendiriliyor. "Kudüs-ü Şerif rütbesiyle Erzurum Müftüsü’ unvanı, Abdurrahman Paşa’nın kaleme aldığı 2 ciltlik "Sefinet’ül Fetâva" adlı eserde yer alıyor. 1801 (h 1233) tarihli eserde dönemin Erzurum’unda verilen fetvalar şehrin psiko-sosyal yapısından, çarşısından, pazarından ve insanların meselelerinden mühim ipuçları veriyor.

"Bu bir rütbe olarak değerlendirilebilir"
Diyanet Akademisi Erzurum Ömer Nasuhi Bilmen Dini Yüksek İhtisas Merkezi Müdürü Doç. Dr. Zeki Koçak metinlerden anlaşılacağı üzere Erzurum Müftüsü Abdurrahman Paşa’nın, Kudüs-ü Şerif rütbesiyle bu makama atandığını ifade ederek, "Erzurum Müftülüğü’nün Kudüs Müftülüğü rütbesiyle verilmesi konusu elbette çok önemli ve dikkatlice incelenmesi gerek. ‘Sefînetü’l-Fetâvâ’ kitabında Erzurum Müftülüğü’nün Kudüs Müftülüğü rütbesiyle verildiğini yazıyor. Bunu biraz araştırdığımızda "Bahru’l Fetâvâ" kitabında ise Erzurum Müftüsü’nün Halep Müftülüğü rütbesiyle verildiği görülüyor. İstanbul Müftülüğü aynı zamanda Şeyhülislam’dı. Yani ona bir numara diyebilirsek iki numara Haremeyn Müftüsü, yani Mekke- Medine Müftüsü. Sonrasında ise Kudüs Müftülüğü geliyor. Yine bazı özel büyük vilayetler var. Bursa gibi Balkanlar’daki bazı vilayetler gibi onlarda da müftülükler vardı" dedi.

Erzurum, Kudüs ve Bağdat’ın ortak bir yanı
Abdurrahman Paşa’nın Erzurum’a iki defa atandığını hatırlatan Doç. Dr. Zeki Koçak , "İlk atandığında o rütbeyle verilmemiş. Acaba hem atanan kişinin seviyesiyle hem şehrin pozisyonuyla mı ilgili diye düşünüyorum. Öyle zannediyorum ki, Kudüs Müftülüğü Haremi Müftülüğünden sonra gelirken o müftülüğün rütbesiyle artık torba kadro gibi mi düşünebiliriz? Yaptığım çalışma ve araştırmalarda bunu çok fazla bir netleştiremedim. Bu vilayetlerle ilgili tarih hocalarının kitaplarına da baktım. Halil İnalcık hocanın olsun, İlber Ortaylı hocanın olsun diğerlerinin. Oralarda çok da bir netlik yok. Ama bu elimizde çok orijinal bir belge. Erzurum’da namazlardan sonra sela verilmesi geleneği vardır. Bunun Kudüs’te ve hatta Bağdat’ta da verildiğini öğrendik. Biz bunu aslında sadece Kurtuluş Savaşı esnasında zannediyorduk. Akşam namazı hariç diğer namazların peşine sela verilmesi geleneğinin de olmasının daha derin tarihi bir arka planı mutlaka vardır. Bu konuyu derinliğine biraz daha çok araştırmamız lazım diye düşünüyorum" diye konuştu.

Abdurrahman Efendi ve "Sefînetü’l-Fetâvâ"
Abdurrahman Efendi 18.yy. da Erzurum’da 21 yaşındayken müftülük yaptı, bu görevini 20 yıl sürdürdü. Ayrıca Erzurum’da kadılık ve valilik görevi üstlendi. Son olarak Ankara valiliği yapan Abdurrahman Efendi, ilim adamlığının yanında dönemin siyasetine de vakıf bir kişiydi. 20 yıl boyunca müftülük görevi sırasında vermiş olduğu fetvaları Sefinetü’l-Fetâvâ adlı eserini meydana getirdi. Nuküllü fetva türlerinden olan yani fetvalarının kaynakları gösterilmiş olan bu eseri, fetva verirken ve meseleyi çözerken izlediği metot döneminin fetva metodunu da ortaya koyuyor. Diğer fetva kitaplarından özellikle hacim ve kaynak zenginliği yönünden, ayrıca farazi fetvalardan ziyade pratik yaşanmış olayları ve dönemin yaşantısını ortaya koyması açısından farklılık arz ediyor. Eserin önemli özelliklerinden birisi de müellifin yaşadığı dönemin sosyal, hukuki, kültürel ve toplumsal sorunlarını farklı yönleriyle ortaya koymasıdır ve çözüm üretmeye çalışmasıdır. Erzurum Müftüsü Abdurrahman Efendi, Sefinetü’l -Fetava adlı eseri ile İslam Hukuk kaynaklarına önemli bir fetva eseri kazandırdı.
Haber Kaynak : İHA
Haberi Sesli Oku

İŞ İLANLARI

Van Erciş Şeker Fabrikası 105 Personel Alıyor: Kampanya Dönemi İş İmkânı


Van İş İlanları

Van YYÜ 60 Akademisyen Alımıyla Güçleniyor: Detaylar ve Başvuru Şartları


Van İş İlanları

Adalet Bakanlığı’na 20 bin personel alınacak


Van İş İlanları

Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle Kamuya 2.659 Yeni Personel Alımı! İşte Detaylar


Van İş İlanları

Sağlık Bakanlığı 3 Bin 658 İşçi Alımı Kura Sonuçları Açıklandı! İşte Detaylar


Van İş İlanları

SPOR HABERLERİ

Elazığlı sporcular milli takım seçmelerine davet edildi


Van Spor

Ağrı’da Avrupa Spor Haftası etkinlikleri düzenlendi


Van Spor

Avrupa Cross Snowboard Yarışları 2026’da Erzincan’da!


Van Spor

Galatasaray’dan ligde üst üste 15. galibiyet


Van Spor

Vali Hatipoğlu, başarılı gençlerle bir araya geldi


Van Spor

Speed Skating spor kulübü yönetiminden Çakmur’a ziyaret


Van Spor

Sporla yükselen şehir Erzincan!


Van Spor

Teknik Direktör Gül, "Eksiklerimizi biliyoruz ve kendi içimizde analiz edip düzeltmek için yoğun çalışıyoruz"


Van Spor

Malatya Büyükşehir’den okullara spor malzemesi desteği


Van Spor

Yüksekova Spor, Trabzonspor maçına Kars’ta hazırlanıyor


Van Spor

Kayseri'de Rafa şov! Beşiktaş gol olup yağdı


Van Spor

Bodrumspor Deplasmanda Puan Peşinde: Vanspor Maçı Ne Zaman, Saat Kaçta, Hangi Kanalda?


Van Spor

Serkan Özbalta: "Çok ciddi bütçesi olan takımlara karşı yarışıyoruz"


Van Spor

Sedat Ağçay: "İki takım hak etiği puanı aldı"


Van Spor

Trendyol 1. Lig: Erzurumspor FK: 1 - Ankara Keçiörengücü: 1


Van Spor

Elazığspor maçında Batman Petrolspor’a seyirci yasağı


Van Spor

Mehmet Kırık, sporda başarının adı oldu


Van Spor

Iğdır FK - Hatayspor maçının ardından


Van Spor

Trendyol 1. Lig: Iğdır FK 4 - Hatayspor: 2


Van Spor

Çakmur; "Yeni stat projesi hız kesmeden sürüyor"


Van Spor

Zirvede fark açılıyor! Aslan evinde hata yapmadı


Van Spor

SON DAKİKA HABERLERİ