Muş’ta doğal buzdolabı geleneği

Muş’un Korkut ilçesine bağlı Yünören köyünde geçimlerini hayvancılıkla sağlayan besiciler, kışlık erzaklarını buzdolabı yerine 2-3 metre toprağın altında oluşturdukları ve ‘kiler’ adını verdikleri özel alanda muhafaza ediyor.

Merkeze 56 kilometre uzaklıktaki Yünören köyü sakinleri, kışlık ve yazlık gıda erzaklarını asırlık gelenekle sıcak ve soğuktan koruyor. Atalarından kalma geleneği yaşatmaya devam eden köy sakinleri, yaz mevsiminde elde ettikleri peynir, tereyağı, yoğurt, turşu ve konserve gibi temel gıda malzemelerini toprağın altında yaptıkları özel alanda muhafaza ediyor. Köyde hemen hemen her evin önünde toprağa gömülü şekilde bulunan özel alanlar, köylülerin vazgeçilmezleri arasında yer alıyor.

“Buzdolabı yerine toprak altındaki alanı kullanıyoruz”

Hayvancılıkla uğraştığını ifade eden 67 yaşındaki köy sakinlerinden Zeynel Abidin Uğurlu, hayvanlardan elde ettikleri sütten yoğurt, peynir ürettiklerini ve bu ürünleri toprak altındaki alanda sakladıklarını söyledi. Buzdolabı kullanmadığını anlatan Uğurlu, “Buzdolabı iyi değil, onun için toprak altındaki alanı daha münasip görüyoruz. Her eşyamızı ‘kiler’ dediğimiz bu alana koyuyoruz. Kilerimiz toprağın altında. Dededen babadan ne gördüysek onu sürdürüyoruz. Bu geleneği inşallah çocuklarımıza bırakacağız” dedi.

“Dolaptan daha sağlıklı ve daha koruyucu”

Kiler geleneğinin atalarından kalma olduğunu vurgulayan kadınlardan Zekiye Gül ise “Burası buzdolabından daha iyi. Kışlık erzaklarımızı burada saklıyoruz. Burada peynir, yoğurt, turşu, menemen var. Burası dolaptan daha sağlıklı ve daha koruyucu. Yazın ortasında erzaklarımıza burada hiçbir şey olmuyor. Yazın serin, kışın sıcak tutuyor. Kilerimiz 2-3 metre toprağın altında. Bu geleneği sürdürüyoruz” diye konuştu.