DAP Bölge Kalkınma İdaresi’nin Bölge illerinde, Küçük Ölçekli Tarımsal Sulama (KÖTSP) ve DAP Bölgesi Okuma Kültürünün Geliştirilmesi (OKUGEP) projelerine yönelik etki analizi yapılarak, bununla ilgili düzenlenen rapor yayımlandı.
Hazırlanan raporda, desteklenen tarımsal sulama ve okuma kültürü projelerine yönelik detaylı analizlere ve değerlendirmelere yer veriliyor. Söz konusu sektörlerin sürdürülebilir büyümesinin ancak bütüncül bir kalkınma modeli ile hayata geçebileceğine dikkat çekilen etki analiz raporunda, Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden birisi olan tarım sektörünün tarımsal sulama nedeniyle projelerden yararlanan çiftçilerin yüzde 80’in de memnuniyet oluşturduğu ifade edildi. Etki Analiz Raporu, DAP Bölgesinde yer alan Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Sivas, Tunceli ve Van illerinde DAP İdaresi tarafından desteklenen sulama projesi ve okuma kültürünün geliştirilmesi projelerinin incelenmesinden oluşuyor.
En büyük destek tarımsal sulamaya
2013 yılından itibaren özellikle kırsal kalkınma başta olmak üzere sosyal projelerden oluşan toplam bin 920 proje için yaklaşık 900 milyon lira destek sağlayan DAP Bölge Kalkınma İdaresi, 2013-2020 yılları arasında desteklenen ‘Küçük Ölçekli Tarımsal Sulama Projeleri’ ile 2016 yılında desteklenmeye başlanan ‘DAP Bölgesi Okuma Kültürünün Geliştirilmesi Projeleri’ni hayata geçirdi. Bugüne kadar DAP bütçesinden en büyük pay Küçük Ölçekli Tarımsal Sulama Projelerine aktarıldı. Bu sayede 835 adet tarım arazisine sulama projesi gerçekleştirildi. Tarım sektörünün dönem dönem ivme kaybetse de, üretimi ve verimliliği artıran proje destekleriyle yeniden büyümeye başladığı değerlendirildi.
Projelere ilk defa etki analizi yaptırıldı
DAP Bölgesinin önemli gelir kaynağı olan tarım sektöründe, tarımsal sulama projeleriyle; sulanan alanların miktarı ve sulama kapasitesi ile üretim ve verimlilikle birlikte istihdam artmış mı? sorularına cevap aranmış; üreticilerin modern sulama yöntemlerini benimseme düzeyleri ve yüksek fiyatlı tarımsal ürün üretimine geçişleri ile göç ve tersine göç durumları sorgulanmış, bunun yanı sıra gelir ve refah düzeylerindeki durumları araştırılarak, çıkan sonuçlar rapor halinde sunuldu. Çalışmayla; desteklenen projelerin sosyal ve ekonomik etkileri irdelenmiş, gelecekte benzer projeler için önerilerde bulunulmuştur. Ayrıca, 2004-2020 yılı verileri kullanılarak, desteklenen projelerin ekonomik ve sosyal etkileri, parametrik ve parametrik olmayan ekonometrik yöntemlerin yanı sıra istatistiki yöntemler ile analiz edilmiş ve odak grup görüşmeleri ile değerlendirilerek, önümüzdeki yıllarda tavsiye niteliğinde yol haritası ortaya konulmuştur. Tarımsal sulama ile ürün gruplarında üretim alanı arttıkça üretim miktarının arttığı, özellikle meyve ve tahıl üretiminde istihdama etkisinin de olumlu yansıdığı raporda yer aldı. Tarımsal sulamada, projenin en güçlü yanları “verimliliği artırması”, “bitki desenini değiştirmesi”, “çeşitliliği artırması” ve “tarımsal sulamada su kaybını önemli ölçüde azaltması” şeklinde özetlendi.
DAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığınca desteklenen “Küçük Ölçekli Tarımsal Sulama Projeleri”nin kullanıcılar tarafından yüzde 80 oranında tarımsal faaliyetleri, yüzde 79 oranında tarımsal istihdamı ve yüzde 71 oranında hayvancılık faaliyetlerini, yüzde 80 oranında ise sulama kapasitesini artırdığı; yüzde 78 oranında sulama düzenini iyileştirdiği, yüzde 65 oranında nadas alanlarını azalttığı, yüzde 62 oranında münavebe uygulamalarını kolaylaştırdığı, yüzde 65 oranında çiftçilerin modern sulama konusundaki bilgi düzeylerini artırdığı, yüzde 76 oranında işlenen tarımsal üretim alanlarını artırdığını, yüzde 77 oranında tarımsal üretim miktarını artırdığı, yüzde 70 oranında tarımsal ürün çeşidini artırdığını, yüzde 68 oranında bitki desenini çeşitlendirdiğini, yüzde 62 oranında potansiyeli yüksek tarımsal ürün üretimine geçişi artırdığını, yüzde 72 oranında tarımsal alt yapının güçlenmesine katkı sağladığı, yüzde 79 oranında tarımsal üretimde verimliliği artırdığı, yüzde 72 oranında çiftçilerin sayısını arttırdığı, yüzde 62 oranında dışa göçü azalttığı, yüzde 9 oranında çiftçilerin gelir düzeylerini artırdığı, yüzde 74 oranında yerel kalkınma düzeyini artırdığı bulgularına ulaşıldı. Ayrıca, çiftçi eğitimine de özel önem verilmesi gerektiği üzerinde duruldu. Projelerin analiz çalışmaları 15 ilde yürütülmüş, ekonomik ve sosyal etkileri, parametrik ve parametrik olmayan ekonometrik yöntemlerin yanı sıra istatistiki yöntemler ile analiz edilmiş ve odak grup görüşmeleri ile değerlendirildi.
142 adet OKUGEP projesi değerlendirildi
DAP’ın 2016-2021 yılları arasında desteklediği 142 adet OKUGEP için de etki analizi yapıldı. DAP Bölgesinde okuma kültürünün geliştirilmesi amacıyla desteklenen proje kapsamında, projelerin ekonometrik ve rasyonellik düzeylerini belirleyen yaklaşımlardan faydalanıldı. DAP tarafından eğitim-öğretim faaliyetlerini desteklemek ve kütüphanecilik bilincini geliştirmek üzere 2016-2021 döneminde 87 adet OKUGEP’in uygulandığı 15 İlin 35 İlçesi bu kapsamda değerlendirmeye alındı. Yapılan çalışmada; paydaşların ağırlıklı bölümünün OKUGEP’in; öğrencilerin yüzde 90’nının okuma alışkanlıklarını, yüzde 62’sinde yetişkinlerin okuma alışkanlıkları ve yüzde 90’nda ise öğrencilerin kütüphanelerden yararlanma düzeyini artırdığını, yetişkinlerin kütüphanelerden yararlanma düzeyini artırdığını (yüzde 66), öğrencilerin arasındaki sosyal ve kültürel etkileşim düzeyini artırdığını (yüzde 85), öğrencilere ilave sosyal ve kültürel etkinlik alanı sağladığını (yüzde 89), yetişkinler arasındaki sosyal ve kültürel etkileşim düzeyini artırdığını (yüzde 68), öğrencilerin bireysel gelişimlerini desteklediğini (yüzde 89), öğrencilerin kütüphanelere ve kitaplara karşı bakış açılarını iyileştirdiğini (yüzde 90), yetişkinlerin kütüphanelere ve kitaplara karşı bakış açılarını iyileştirdiğini (yüzde 75), öğrencilerin okul başarı düzeylerini artırdığını (yüzde 74), öğrencilerin nitelikli zaman kullanımını artırdığını (yüzde 82), yetişkinlerin nitelikli zaman kullanımını artırdığını (yüzde 52), örgün eğitim-öğretim faaliyetlerini desteklediğini (yüzde 87), yaygın eğitim-öğretim faaliyetlerini çeşitlendirdiğini (yüzde 78), eğitim çağındaki nüfusun okullaşma oranını artırdığını (yüzde 56) yetişkin nüfusun okur-yazarlık düzeyini artırdığını (yüzde 49), eğitimde fırsat eşitsizliklerinin azalmasına katkı sağladığını (yüzde 78), yerel kalkınma düzeyini artırdığını (yüzde 57) ifade edildi. Yapılan çalışmada odak grup görüşmeleri gerçekleşmiş, bu görüşmelere 4-15 yaş aralığındaki proje paydaşı katılmış ve tematik sorularla, ‘OKUGEP’lerin güçlü yanları’ ile ‘gelişmeye açık yanları’ değerlendirmeye tabi tutulup, paydaşların kütüphanelere sağlanan yayınların sayısının artırılması ve çeşitlendirilmesi istendi.