ANKARA (AA) - İletişim Başkanlığı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel ile üçlü formatta düzenlediği video konferansın ardından yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye ve Yunanistan'ın istikşafi görüşmelere başlamaya hazır olduğu ifade edildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede, Doğu Akdeniz'de gerginliğin azaltılması ve diyalog kanallarının işletilmesi için yakalanan nispi ivmenin karşılıklı adımlarla korunması gerektiğini belirterek, Türkiye'nin daima diyaloğa ve müzakereye vurgu yaptığını, onca tahrike rağmen sağduyulu ve soğukkanlı tavrından taviz vermediğini kaydetti.
Almanya'nın ara buluculuk çabalarını takdirle karşıladıklarını dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, istikşafi görüşmelerin ve diğer diyalog kanallarının canlandırılması noktasında sağlanan mutabakatın nasıl ilerleyeceği hususunda Yunanistan'ın atacağı adımların önemli olacağını belirtti.
Yunanistan Dışişleri Bakanlığı da "Yunanistan ile Türkiye, istikşafi görüşmelerin 61. turunun yakında İstanbul'da yapılması yönünde anlaşmaya vardı." bilgisini paylaştı.
İstikşafi görüşmelerKelime olarak araştırma, keşif gibi anlamlar taşıyan "istikşafi", tarafların "eleştirel ancak yapıcı" şekilde birbirlerinin düşünce ve görüşlerini ele almaları anlamına geliyor.
İstikşafi görüşmelerde taraflar birbirine gerekli bilgiyi sağlar, anlaşmazlığı çözmek için öneriler ve karşı öneriler tartışılır. Karar almadan önce iki tarafın da görüş ve tezleri ele alınır.
Diplomaside diyaloğu geliştirmek için başvurulan istikşafi görüşmelere, taraflar arasında birçok sorun bulunduğunda başvurulur.
Bu çerçevede, genellikle "bir paket" halinde ele alınan sorunların hepsinin çözülmesi için çaba sarf edilirken, bir sorunun çözülmemesi halinde, diğerleri de çözümlenmemiş sayılır.
Türkiye ve Yunanistan arasında istikşafi görüşmelerTürkiye ve Yunanistan, Ege sorunlarına her iki tarafın da kabul edebileceği, "adil, kalıcı ve kapsamlı" çözüm için zemin hazırlamak amacıyla istikşafi görüşmelere 12 Mart 2002'de Ankara'da başladı.
Türkiye ve Yunanistan'ın dışişleri bakanlarının müsteşarları arasında yürütülen görüşmeler, 2016'ya kadar sürdü. Bu süreçte toplam 60 tur gerçekleştirildi. Siyasi konjonktür ve daha ziyade Yunan tarafının isteksiz tutumu nedeniyle görüşmelerde yeni bir tur düzenlenemedi.
AB Konseyi Dönem Başkanlığını üstlenen Almanya, Doğu Akdeniz’de tırmanan gerilimi azaltmak ve olası bir askeri çatışma riskini engellemek için Türkiye ve Yunanistan arasında istikşafi görüşmeleri tekrar canlandırmak amacıyla bu yıl ortasında harekete geçti.
Almanya'nın yoğun diplomasi trafiği ve Türkiye'nin diyalog yanlısı tutumu sayesinde ağustos ayında istikşafi görüşmelerin tekrar başlatılmasına yaklaşıldı ancak Yunanistan'ın 6 Ağustos'ta Mısır'la münhasır ekonomik bölge anlaşmasını imzalaması, istikşafi temasların tekrar rafa kaldırılmasına yol açtı.
Türkiye’den diyalog çağrısıYunanistan'la Ege'de başlıca kara suları, kıta sahanlığı, adaların silahsızlandırılması, coğrafi formasyonların yasal statüsü, ulusal hava sahasının genişliği ve arama kurtarma faaliyetleri alanlarında sorun yaşayan Türkiye, sorunların bir bütün olarak ele alınmasını istiyor.
Diğer taraftan Türkiye, yarı kapalı ve görece dar bir deniz olan Doğu Akdeniz'de kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge (MEB) sınırlandırılmasında her şeyden evvel hakkaniyet ilkesinin temel alınması gerektiğini savunuyor.
Türkiye, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum yönetiminin (GKRY) Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türkiye Cumhuriyeti'nin (KKTC) haklarını göz ardı ederek attığı tek taraflı adımları ise tanımıyor.
İstikşafi görüşmelerin tekrar başlatılacağı sinyali, tek taraflı hareket etmekten ziyade tarafları masaya çağıran ve diyalog konusunda ısrarcı davranan Türkiye'nin çabalarının sonuç vermeye başladığına işaret ediyor.
Şerife Çetin