Tanzanya halkı yarın sandık başına gidiyor

İSTANBUL (AA) - Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti'nde halk, devlet başkanı ve yeni Meclis üyelerini seçmek için yarın sandık başına gidecek.

Devlet başkanlığı için 15 adayın yarışacağı ülkede mevcut Devlet Başkanı John Magufuli, seçimleri kazanarak ikinci dönemde de başkanlık koltuğuna oturmak istiyor.

Ana kara Tanzanya ve Zanzibar takımadalarında yapılacak seçimlerde, ana kara halkı, Tanzanya devlet başkanı ve milletvekili adayları için oy kullanacakken, Zanzibar takımadaları halkı, Tanzanya devlet başkanı, Zanzibar başkanı ve Zanzibar milletvekillerini belirlemek için sandığa gidecek.

29 milyondan fazla Tanzanyalının oy kullanacağı seçimleri, yabancı gözlemciler de takip edecek. Tanzanya hükümeti, genel seçimleri gözlemlemek için başvuruda bulunan yaklaşık 15 ülkeye onay verdi. İzin verilen ülkeler arasında Fransa, İngiltere, İspanya ve Belçika gibi Avrupa ülkeleri ve ABD de var.

Seçimlerde iktidar partisi Devrimci Partinin (CCM) en güçlü rakipleri muhalif Demokrasi ve Kalkınma Partisi (CHADEMA) ve Değişim ve Şeffaflık İttifakı (ACT-Wazalendo).

Seçim öncesi gerginliğin had safhada olduğu ülkede, Zanzibar'daki güçlü muhalif adayın tam özerklik söyleminin bölge halkında nasıl karşılık bulacağı merak konusu.

Seçimlerde favori olarak gösterilen Devlet Başkanı John Pombe Magufuli'nin karşısındaki en güçlü adaylar, uğradığı suikast girişimi sonrası tedavi için gittiği Belçika'dan 3 yıl sonra dönen Tundu Lissu ve iktidar partisinden kovulan eski Dışişleri Bakanı Bernard Membe olarak öne çıkıyor.

60 yaşındaki Magufuli, görevdeki ikinci ve son beş yıllık dönemi için yarışıyor.

1977'de kurulan ve Afrika Ulusal Kongresinden sonra Afrika'daki en eski iktidar partisi olan CCM’ye liderlik eden Magufuli, Ekim 2015'teki başkanlık seçimini yüzde 58'lik oyla kazandı. Tanzanya'nın beşinci cumhurbaşkanı olan ve 2015'ten bu yana görevini sürdüren Magufuli, 2019-2020 yıllarında Güney Afrika Kalkınma Topluluğunun (SADC) da başkanlığını yaptı.

Magufuli, başkanlığının birinci döneminde, hükümetteki yolsuzluğu bitirmeye, harcamaları azaltmaya ve Tanzanya sanayisini güçlendirmeye odaklandı. Magufuli'nin gelecek beş yıllık dönem için vaatleri ise altyapıyı ve ulaşım sistemlerini iyileştirmek, yabancı yatırımı ve uluslararası ticareti güçlendirmek. Devlet Başkanı ayrıca, madencilik endüstrisinden elde edilen gelir ile sosyal hizmet merkezleri inşa ederek vatandaşlarına fayda sağlayacağını belirtiyor.

İlk olarak 1995 yılında milletvekili olarak seçilen Magufuli, 1995-2000 yıllarında Tanzanya kabinesinde Çalışma Bakan Yardımcısı, 2000-2006 yıllarında Çalışma Bakanı, 2006-2008 yıllarında Arazi ve Yerleşim Bakanı, 2008-2010 yıllarında Hayvancılık ve Balıkçılık Bakanı ve 2010'dan 2015'e kadar ikinci kez Çalışma Bakanı olarak görev yapmıştı.

52 yaşındaki avukat Tundu Lissu, ana muhalefetteki Demokrasi ve Kalkınma Partisinin (CHADEMA) adayı ve 2010'dan bu yana Singida bölgesi milletvekili. Tanzanya Barosu Tanganyika Hukuk Derneğinin (TLS) eski başkanı olan Lissu, CHADEMA'nın da Hukuk Bürosu Başkanı.

Tundu Lissu, 7 Eylül 2017 tarihinde Meclis oturumu arasında aracındayken başkent Dodoma'daki Meclis konutunun otoparkında kimliği belirsiz kişiler tarafından vuruldu ve ağır yaralandı. Dodoma Hastanesi'nde güvenliğinden endişe edildiği için Nairobi'deki Aga Khan Hastanesi'ne kaldırılan Lissu, daha fazla tedavi ve rehabilitasyon için Belçika'ya götürüldü.

Lissu, Tanzanya genel seçimlerine katılabilmek için temmuz ayında Tanzanya'ya döndü.

3 Ağustos 2020'de CHADEMA'nın başkan adayı seçilen Tundu Lissu'nun, ilk kez başkan adayı olmasına rağmen düzenlediği kalabalık mitinglerden halen ülkede siyasi etkiye sahip olduğu görülüyor.

ACT-Wazalendo Partisinin başkan adayı Bernard Kamillius Membe 66 yaşında.

2007-2015 yıllarında Tanzanya Dışişleri Bakanlığı görevini yürüten Membe, 2000-2015 yıllarında Mtama seçim bölgesinde milletvekili olarak görev yaptı. ACT-Wazalendo Partisinin 5 Ağustos'taki merkez komite seçimlerinde partinin 420 merkez komite üyesinin çoğunluğu Membe'yi aday gösterdi.

İktidar partisinin eski üyesi olan Membe, bu yılın başlarında CCM'den kovuldu ve aday olabilmek için ACT-Wazalendo'ya geçti.

Genellikle çekişme ve tartışmalara neden olan Zanzibar'daki seçimler, şimdiye kadar hep şiddete sahne oldu.

Bağımsızlıktan bu yana kadar adalarda hakimiyetini sürdüren iktidar partisi CCM hiçbir seçimi kaybetmedi.

2015'teki seçim sonrasındaki şiddet, seçim komisyonunun usulsüzlükleri gerekçe göstererek seçim sonuçlarını iptal etmesinin ardından yaşandı.

2016'da yeniden seçime gidildi ancak muhalefet partisi Birleşik Sivil Cephe (CUF) seçime katılmayarak iktidar partisine büyük bir zafer kazandırdı. Bu seçimlerde ise Zanzibar Seçim Komisyonu (ZEC) 16 adayı onayladı.

Ancak Zanzibar siyasetinde yaygın olduğu gibi seçimlerde yine iki partinin öne çıkması bekleniyor. Geçmiş seçimlerde CCM’e karşı büyük rakip CUF'tu. Son yıllarda parti içinde yaşanan iç çekişmeler nedeniyle CUF gücünü kaybederken CCM’nin yeni rakibi ACT-Wazalendo oldu.

İktidarın Zanzibar'daki adayı eski Savunma Bakanı Hussein Mwinyi, ACT-Wazalendo'nun adayı ise Seif Sharif Hamad.

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun olan Dr. Hussein Ali Mwinyi 53 yaşında. 2005'ten bu yana Kwahani bölgesi vekili olan Mwinyi, eski Devlet Başkanı Ali Hassan Mwinyi'nin oğlu. 2006-2008 yıllarında Birlik Bakanı, 2012-2014 yıllarında Sağlık Bakanı olarak görev yapan Mwinyi, 2014’ten bu yana Savunma ve Ulusal Hizmet Bakanı görevini üstleniyor.

Zanzibar siyasetinin tanınmış isimlerinden ve eski başkan yardımcısı Seif Sharif Hamad ise 76 yaşında. Mart 2019'da CUF'tan ayrıldıktan sonra ACT-Wazalendo'ya geçen Hamad, Zanzibar başkanlığı için 6'ncı kez yarışacak. ACT-Wazalendo, 5 Ağustos'ta yapılan merkez komite toplantısında Hamad'ı oy birliğiyle Zanzibar adayı gösterdi. CUF adayı olduğu yıllarda seçimleri kıl payı kaybeden Hamad, 2010 seçimlerinde yüzde 49,1 oy almıştı.