Bitlis’in Ahlat ilçesindeki taşçılar, Nemrut Dağı eteklerinde çıkardıkları volkanik kaya kütlelerini parçalayarak ekmeklerini çıkarmanın mücadelesini veriyor.
Dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de etkisini gösteren korona virüs salgınının etkisini yavaş yavaş bitirmesi ile birlikte normalleşme süreci başlarken, inşaat sezonu da hareketlenmeye başladı. Bölgede bina, cami, minare ve çeşme yapımında tercih edilen volkanik Ahlat taşının Nemrut Dağı eteklerinde çıkarma çalışmaları da başladı.
Nemrut Dağı eteklerindeki volkanik kaya kütlelerini balyoz, manivela ve büyük mıhlarla parçalayarak yapı malzemesi oluşturan taşçılar, zorlu bir ekmek mücadelesine sabahın erken saatlerinde başlıyor. Havaların ısınmaya başlamasıyla birlikte yerel yöntemlerle taş çıkaran işçiler, sezona alın terlerini dökerek ekmeklerini taştan çıkarmanın mücadelesinin startını verdi.
Önce demir ve kalın çivilerle kaya kütlesinde uygun damarlar tespit eden ustalar, daha sonra buralara kalın mıhlar çakıyorlar. Uzun demirleri çiviyle iz açılan alana yerleştiren ustalar, daha sonra demirlerin üzerinde zıplayarak kaya kütlesinin yerinden oynamasını sağlıyor. Yerinden koparılan kaya kütlesi parçalara ayrılarak yapı için ham hale getiriliyor. Kaya kütleleri küçük çiviler yardımıyla 70 ile 80 kilogram ağırlığındaki parçalar haline getirilip kamyonlara yüklenerek taş kesim ve işleme ocaklarını götürülüyor. Taş kesim ocaklarında istenilen ebat ve ölçülerde kesilen taşlar yapılarda kullanıma hazır hale getiriliyor.
“Ekmeğimizi gerçek anlamda taştan çıkarıyoruz”
İlçede uzun yıllardır taş çıkararak geçimlerini sağladığını belirten taş işçilerinden Cesim Akkuş, gerçek anlamda taştan ekmeklerini çıkardıklarını söyledi. Akkuş, “20 yıldır bu işi yapıyorum. Mayıs ayında çalışmaya başlıyoruz. Sabah saat 05.00 gibi kalkıyoruz. Buraya gelmemiz saat 06.30’u buluyor. Burada manivela ile kayaları kaldırdıktan sonra doğramaya başlıyoruz. Ekmeğimizi taştan çıkaran insanlarız. Parçaladığımız taşları kütle halinde diziyoruz ve arkadaşlarımızın da yardımıyla kamyonlara yükleyerek kesim atölyelerine gönderiyoruz. Bu işte ortalama 30-40 kişi uğraşıyor. Herkesin bölgesi ayrıdır. Günlük kazancımız 100 ile 110 TL arasında değişiyor” dedi.
Ahlat taşı
Ahlat taşının kırmızı, siyah, kül, gri, açık sarı ve beyaz renk seçenekleri de bulunuyor. Ahlat taşı; bölgede özellikle bina, cami, minare ve çeşme yapımında kullanılıyor. Ayrıca ilçede bol bulunan 11 ve 12’nci yüzyıldan kalma tarihi eserlerin restorasyonunda da yine Ahlat taşı kullanılıyor.