Online kütüphane ve arşivler evde kalan okurların beğenisine sunuluyor

İSTANBUL (AA) - Yeni tip koronavirüsten (Kovid-19) etkilenen ülkelerde kamusal ve sosyal hayata yönelik kısıtlamalar gündeme gelirken, Türkiye'de Sağlık Bakanlığı tarafından "Hayat Eve Sığar" sloganıyla hayata geçirilen "Evde Kal" çağrısı yapılıyor.

Kültür sanat dünyasında da durma aşamasına gelen etkinliklere evden ulaşılabilmesi için yeni yollara başvuruluyor.

Bu kapsamda her türlü bilgi ve kaynağa ulaşmak adına hem dünyadan hem de Türkiye'den online kütüphane ve arşivler kitapseverlerin kullanımına sunuluyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan "Etkin Kütüphane Evinizde" etkinlikleri kapsamında farklı içerikler ve online aktiviteler, Twitter'da @kutuphanedeyiz, Instagram ve Facebook'ta @kutuphanedeyim, YouTube'da da "kütüphanedeyim" hesapları üzerinden, canlı olarak takip edilebilecek.

Yine Bakanlık tarafından başlatılan "Kütüphanem Cepte" mobil uygulaması ile de okurlar e-devlet üzerinden kütüphanelere üyelik gerçekleştirebilecek ve sistemde bulunan e-kitapları ücretsiz olarak okuma imkanı bulabilecek.

Aynı zamanda görme engelli vatandaşlar da "konusankitaplik.mkutup.gov.tr" adresinden hizmet veren "Milli Kütüphane Konuşan Kitaplık" vasıtasıyla 11 profesyonel kayıt stüdyosunda hazırlanan sesli kitaplardan yararlanabilecek.

Geçmişi Meclis-i Ayan ve Meclis-i Mebusan'a kadar uzanan Türkiye Millet Meclis Kütüphanesi'nin Kurumsal Açık Erişim Sistemi'nde 2 bin 500 yayın "acikerisim.tbmm.gov.tr" adresinden okurlarla buluşuyor.

Araştırmacılar ayrıca Türkiye Yazma Eserler Kurumu'nun transkripsiyon, tıpkıbasım ve yayınlarından "www.ekitap.yek.gov.tr" adresinden istifade edebiliyor.

Diyanet İşleri Başkanlığının akaid, fıkıh-ilmihal, hadis, gençlik, kadın ve aile gibi birçok başlıkta eseri hizmete sunduğu "diniyayinlar.diyanet.gov.tr" adresinde, hem Türkçe hem yabancı dillerde yayınlar yer alıyor.

Aylık yayınlanan Diyanet, Diyanet Çocuk, Diyanet Aile dergilerinin yanı sıra üç ayda bir yayımlanan Diyanet İlmi dergi de online olarak okura açıldı.

İSAM Kütüphanesi'nin uzaktan erişime açık "Türk Tarih, Edebiyat, Kültür ve Sanat Makaleleri Veri Tabanı"nda çeşitli Türkçe ilmi yayımlarda yer alan 60 bin 938 makale "tp2.isam.org.tr" sayfasından kullanıma sunuluyor.

Hollandalı tarihçi ve mimari uzmanı Machiel Kiel'in, 1950-1960 yılları arasında Balkanları dolaşarak, bugün birçoğu yok olmak üzere olan Osmanlı eserlerini fotoğrafladığı arşiv, "www.nitistanbul.org/kielarchive/index.php" adresinden görülebiliyor.

Ücretsiz e-kitap çalışması olarak ortaya çıkan "Gutenberg Projesi" kapsamında telif hakkı dolmuş kitaplar, e-pub, mobi, pdf ve html formatlarından "www.gutenberg.org" adresi üzerinden indirilebiliyor.

Bilimsel ve kültürel içeriklerin yanı sıra dil öğrenmek için birçok kaynak barından "openculture.com" adresinden de ücretsiz olarak film, video, kitap ve online dersler takip edilebiliyor.

Cambridge Üniversitesi Yayınevi, 700 ders kitabını koronavirüs tedbirleri kapsamında evinde kalanlar için "www.cambridge.org" adresinden mayıs ayı sonuna kadar ücretsiz erişime açtı.

SALT Galata ise bu süreçte yüzlerce dijital belgeden oluşan arşiv koleksiyonunun yanı sıra e-yayınlar, blog yazıları ve web projelerini "saltonline.org" adresinden ziyaretçilerin kullanımına sundu.

Dünyanın en büyük dijital kütüphanesi olarak gösterilen "archive.org", 15 milyondan fazla kitap ve farklı türde yazılı-basılı kaynağa herkese açık, ücretsiz ve tam metin olarak erişim imkanı sağlıyor.

ABD başta olmak üzere dünyanın birçok ülkesinden 150'ye yakın üniversitenin işbirliğiyle kurulan online kütüphane HathiTrust, "www.hathitrust.org" adresinden Türkiye ve Türk tarihiyle ilgili kaynakların da yer aldığı 3 milyona yakın eseri okurların kullanımına açıyor.

Ayrıca dünya genelinde basılmış ve telif hakları sona ermiş farklı dillerde binlerce kitabın tam metin içeriğine Google Kitaplar'ın "books.google.com" sayfasından erişilebiliyor.

Avrupa Birliği tarafından hayata geçirilen "Europeana Collections" projesi de Avrupa'da bulunan kütüphane, müze ve arşivlerin koleksiyonlarındaki 50 milyondan fazla materyali, "www.europeana.eu" adresinden web ortamına taşıyor.

"www.noexcuselist.com" adresinden üniversitelerin yayınladıkları derslerden, online müzelere, elektronik kitaplardan müzik derslerine kadar pek çok alanda ücretsiz eğitim kaynaklarına ulaşılabilirken, dünya çapında çok sayıda kütüphane ve müzeden dijital materyaller de ABD Kongre Kütüphanesi ve UNESCO işbirliğiyle hayata geçirilen Dünya Dijital Kütüphanesi'nin (World Digital Library) "www.wdl.org" sayfasında görülebiliyor.

Fransa Milli Kütüphanesi öncülüğünde Fransa, Mısır, Türkiye, Lübnan ve Filistin'den kütüphane ve araştırma kurumlarının işbirliğiyle hayata geçirilen "Bibliotheques d'Orient" (Doğu Kütüphaneleri)
projesi kapsamında, Orta Doğu bölgesinin tarih, coğrafya ve kültürüyle ilgili belgeleri bir araya toplayan "heritage.bnf.fr/bibliothequesorient/en" adresinde 10 binden fazla belge açık erişime sunuluyor.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı'nın (İKSV) hazırladığı, aralarında "Tiyatroda Bir Gün", "Opti ile Pesi: Komşuluk Şarkısı" ve "Fanfar – Müzikli Bir İstanbul Masalı"nın bulunduğu çocuk kitapları dijital dünyada minik okurlarla buluşuyor.

Bernard van Leer Vakfı'nın desteğiyle yayımlanan kitaplara "www.iksv.org/tr/iksv-alt-kat/cocuk-kitaplari" adresinden animasyonlarına ise İKSV YouTube sayfası ve İKSV Mobil App üzerinden ulaşılabiliyor.

Sakıp Sabancı Müzesi'nin "www.sakipsabancimuzesi.org/tr" adresinde "Ben Eserleri Koruyorum", "Ben Picasso", "Ben Cengiz Han", "Ben Rodin", "Ben Venedik Taciri", "Ben Dali", "Ben Halı" ve "Ben Kitap" kitapları sesli olarak yer alıyor.

Dünyanın farklı bölgelerinden çocuk kitaplarını online ortamda toplama amacıyla kurulan Uluslararası Dijital Çocuk Kütüphanesi'nin "en.childrenslibrary.org" adresli sitesinde, farklı dillerde 5 bine yakın çocuk kitabının tam metni bulunuyor.

Anadolu Üniversitesi Türk Dünyası Bilim Kültür ve Sanat Merkezi için hayata geçirilen 360 Sanal Gezi platformu, eğitime ara verilen bu günlerde öğrenciler ve veliler için yeni bir öğrenme deneyimi sunuyor.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın Eğitim Bilişim Ağı (EBA) üzerinden eğitimin aksamadan yürütülmesi çalışmalarına katkı sunan Anadolu Üniversitesi bu yeni platformla İslam Bilim Tarihi derslerine katkı sağlarken, Türk Dünyası Bilim Kültür ve Sanat Merkezi'nde bulunan tüm eser ve bilgileri sanal olarak evlere taşıyor.

Tarık Tufan, Hakan Günday, Ahmet Mümtaz Taylan ve İlber Ortaylı'nın aralarında bulunduğu birçok ünlü ismin yazılarının yer aldığı Tuhaf dergisi, "Evde Kal Özel Sayısı"nı "tuhafdergi.com/Tuhaf_Ozel.pdf" bağlantısıyla dergi okurlarının istifadesine sundu.

"Evde Kal" çağrısına destek verenlerden Serçe Edebiyat, Kültür ve Sanat özel seçkisini, Mahalle Mektebi dergisi de son sekiz yayınını online erişime açtı.

Ayrıca meraklılarına dijital okuma deneyimi sunan "issuu.com" adresinden binlerce dergi yayınına ulaşılabiliyor.

Aişe Hümeyra Bulovalı