BEYRUT (AA) - Tarihinin en büyük ekonomik krizini yaşayan Lübnan'da Merkez Bankasının resmi kuru yaklaşık 1500 olmasına rağmen karaborsada bir ABD doları ortalama 10 bin Lübnan lirası üzerinden işlem görüyor.
Döviz krizi nedeniyle 2020'de ülkede fiyatlarda yüzde 60'ı aşan artışlar oldu.
Lübnan'da ekonomik kriz, halkın bankalardaki mevduatlarına ulaşamaması ve piyasadaki yüksek fiyatlar nedeniyle bu ay gösteriler yeniden başladı.
Ülkedeki ekonomik krize ve halkın hayat pahalılığını protesto etmek için meydanlara dökülmesine rağmen egemen siyasi sınıflar ve partiler, 7 aydır kurulması beklenen yeni hükümetteki paylaşım konusunda anlaşmazlık yaşıyor.
Dünya genelinde şehirler ve ülkeler hakkında kullanıcılar tarafından sunulan bilgilerle dünyanın en büyük veri bankası konumundaki Numbeo, Lübnan'ın en pahalı Arap ülkelerinin başında gelirken, dünya sıralamasında ise 24'üncü olduğunu gösterdi.
Lübnan, 2020 endeksinde 132 ülke arasında 34'üncü sırada yer almıştı.
Siyasi çözüm olmadan ekonomide canlanma olmazEski Ekonomi ve Ticaret Bakanlarından Finans ve Bütçe Komisyonu Üyesi milletvekili Nicholas Nahas, yerel para birimindeki değer kaybının devam ettiğini söyledi.
AA muhabirine açıklamada bulunan Nahas, "Yerel para birimindeki gelişmeler, siyasi çalkantılar başta olmak üzere kontrol edilmesi zor birtakım olaylarla bağlantılı. Eğer durum böyle devam ederse, liradaki düşüş daha hızlı bir şekilde sürecek." dedi.
Lübnan ekonomisinde herhangi bir canlanma olmasını uzak bir ihtimal olarak gören Nahas, köklü çözümlerle reformları hayata geçirecek bir hükümet kurulmadığı sürece ufukta bir canlanma olamayacağı öngörüsünde bulundu.
Nahas, elektrikten devlet gelirlerine kadar uzayan birçok sektörü içine alan reform planlarının, derin bir siyasi uzlaşı olmadığı sürece uygulanmasının mümkün olmadığını kaydetti.
Nahas, "Bankanın görevi mevduat almak ve kredi vermektir. Şu an bu gerilemiş durumda. Bankaların performansı kötüye gidiyor. Bu durum yeni bir ekonomi planı gerektiriyor. Bu, mevcut siyasi yaklaşımı değiştireceğine inanılan yeni kurulacak hükümeti, üzerinde çalışması için bekleyen bir durum." ifadesini kullandı.
Lübnan Enerji Bakanı Rimun Gacar, dün düzenlediği basın toplantısında, elektrik kesintisiyle ülkenin karanlığa gömülmemesi için sarf ettikleri çabaları Cumhurbaşkanı Mişel Avn ile paylaştığını belirterek, elektrik üretiminde kullanılacak yakıtı almak için gerekli bütçe temin edilemediğinden ülkenin karanlığa doğru gittiği uyarısında bulunmuştu.
Bankaların, mevduat sahiplerine, hesaplarından dolar başta olmak üzere sadece belirli oranda nakit çekme izni vermesi de krizin başka bir ayağını oluşturuyor.
Yeniden yapılandırma planı çerçevesinde bankaların sermayelerini yüzde 20 artıracak beyanname isteyen Lübnan Merkez Bankasının verdiği mühletin dolmasının ardından ülkede faaliyet gösteren bankalar ve mevduat sahipleri arasında kriz derinleşmiş durumda.
Lübnan Merkez Bankası, Ağustos 2020'de, ülkede faaliyet gösteren bankalara sermayelerini yüzde 20 artırmaları ve muhabir bankalardaki hesaplarını yüzde 3 oranında yeniden yapılandırmaları için şubat ayının sonuna kadar mühlet vermişti.
Lübnan'da faaliyet gösteren bankaların sermayesi 20 milyar dolar, yüzde 20'lik bir artış, çoğu bankanın karşılamada zorlanacağı 4 milyar dolarlık bir ek anlamına geliyor.
"Lübnan'da ithalatın yüzde 80'i dövizle yapılıyor"Ekonomi uzmanı Velid Ebu Süleyman da "Lübnan'daki tüketim ürünlerinin yüzde 90'ı ithal ediliyor. Ülke ithalatının yüzde 80'i ise dövizle yapılıyor. Ve yerel para birimi dolar karşısında değer kaybetti. " değerlendirmesinde bulundu.
Yerel para biriminin değer kaybetmesi ve ithalatın yüksek maliyetlerle yapılması nedeniyle halkın satın alma gücünün azaldığını vurgulayan Ebu Süleyman, şunları kaydetti:
"Lübnan'da artık sınıf eşitsizliği var. Orta sınıf yok denecek kadar az ve yoksulluk yüzde 55'e yükseldi. Tüm bu durumlar, hayat pahalılığına yol açtı."
Yaklaşık 8 bin işletme kapandı, 25 bin kişi işsiz kaldıLübnan merkezli International Information Şirketi'nde araştırmacı olan Muhammed Şemseddin, geçen haziran ayından bu yana 8 bin küçük ve orta ölçekli işletmenin kapandığının tahmin edildiğini kaydetti.
Haziran 2020'den yılbaşına kadar işten çıkarılanların sayısının ise 25 bine ulaştığını aktaran Şemseddin, mali gelirleri düşen ailelerin oranlarında artış kaydedildiğini, siyasi bir çözüm elde edilmezse durumun daha da kötüleşebileceğini belirtti.
Ülkedeki ekonomik krizFarklı din ve mezheplere dayalı siyasi bölünmeler açısından oldukça kırılgan bir yapıya sahip Lübnan ekonomisi, 1975-1990 yıllarındaki iç savaştan bu yana en büyük krizi yaşıyor.
Yerel para birimi Lübnan lirası ise Merkez Bankası kuru sabit tutsa da bankalarda ve karaborsada değer kaybıyla farkı fiyatlardan işlem görüyor. Merkez Bankasının belirlediği resmi kur 1500, bankalardaki geçerli kur 3 bin 900 lira iken, karaborsada dolar 10 bin liranın üzerine çıktı.
Ülkede dolarla işlem gören yakıt maddesi teminindeki sıkıntılar nedeniyle uzun süreli elektrik kesintileri yaşanıyor.