İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, kuvvetli yukarı-aşağı rüzgar akışları ile donan yağmur damlalarının, hareket boyunca büyümeye devam ettiğini belirterek, "Dolu taneleri 15 santimetreye kadar büyüyebilir." dedi.
Toros, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dün Marmara Bölgesi'nde yerel olarak sağanak, gök gürültülü yağmur ve dolu meydana geldiğini hatırlattı.
Toros, şöyle devam etti:
"Dün Doğu Avrupa yukarı seviyelerinde oluşan alçak basınç alanı, ülkemizin kuzey batısındaki alçak alanın uzantısı olan soğuk oluk, yer seviyesinde su ve kara yüzeyinin sıcak olması sebebiyle zaman zaman kümülonimbus bulutları gelişmiştir. Bu bulutların gelişimiyle de batılı hava akımları deniz yüzeylerinden yeterli nem pompalanmasına yol açmıştır. Bu durumla yukarı seviyelerdeki soğuk ve yeryüzündeki sıcak hava nedeniyle atmosferik kararsızlıklar oluşmuş, sıcaklık farklıkları düşey yönde inici ve yükselici hava hareketleri zaman zaman dolu oluşumuna yol açmış, yer seviyesi ve yukarı seviye arasındaki sıcaklık farkı, kuvvetli kararsızlığa yol açmıştır. Dün kümülonimbus bulutu kuvvetli yağmur ve dolu meydana getirmiş ve ülkemizin kuzey batı ile batısındaki soğuk cephe kararsızlık hattı oluşturmuştur. Marmara Bölgesi'nde dün oluşan kümülonimbus bulutuyla birlikte birçok yerde kuvvetli sağanak ve yer yer dolu hadisesi meydana gelmiştir."
"Dolu tahminleri günümüzde yapılabiliyor"
Toros, yüzey sıcaklığı, yukarı seviye sıcaklığı ve basınç sisteminin hareketlerine bağlı olarak olası dolu tahminlerinin yapılabildiğini ifade etti.
Son yıllarda gelişen radar teknolojileri sayesinde yakın zamanda oluşmaya başlayan doluların meteoroloji mühendisleri tarafından sürekli izlenerek gerekli uyarıların yapıldığını vurgulayan Toros, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Meteoroloji Genel Müdürlüğü web sitesinde, cep telefonu uygulamasında ve radyosunda sürekli olarak meteorolojik tahminler yapmaktadır. Ayrıca radar görüntüleri sürekli izlenerek sağanak, gök gürültülü sağanak ve dolu oluşum ihtimalleri takip edilebilir. Dolu olsun veya olmasın kuvvetli sağanaklar öncesinde çok kuvvetli rüzgarlar oluşabilir. Dolayısıyla evlerimizde, iş yerlerimizde uçma ihtimali olan cisimler iyice yerlerine tutturulmalı, montajlanmalıdır. Kapı ve pencereler kapalı tutulmalıdır. Dolu sırasında can ve mal kayıplarının oluşmaması için mümkün mertebe kapalı alanlara geçilmelidir. Vatandaşlar dolu yağışı için her zaman tedbirli olmalı. İnsanların araçlarının bagajlarına dolu yağışında araçlarının korumak için battaniye koyması gerekiyor."
Bazen dolu yağışının ceviz büyüklüğünde olabileceğini vurgulayan Toros, şöyle konuştu:
"Sıcaklık farklılığı, nemlilik ve atmosferik kararsızlık sonucu kuvvetli fırtınalar oluşabilir. Bu meteorolojik hadiseler tek hücre, çoklu hücre, çoklu hücre hattı ve süper hücre fırtınaları olarak isimlendirilir. Bunlardan en şiddetli yağış bırakanı süper hücrelerdir. Kuvvetli yukarı-aşağı rüzgar akışları ile donan yağmur damlaları, hareket boyunca büyümeye devam eder. Dolu taneleri 15 santimetreye kadar büyüyebilir ve 500 gramdan daha ağır olabilir"
Toros, Türkiye'de dolunun şiddeti ve büyüklüğünün yere ve zamana göre değişebildiğinin altını çizerek, "Ülkemizdeki dolu olayı en çok haziran, mayıs, nisan, temmuz, ağustos ve eylül aylarında görülmektedir." dedi.