Kırgızistan'da devlet başkanlığı yarışının galibi 'Sadır Caparov'

BİŞKEK(AA) - Kırgızistan’da 4 Ekim 2020’de yapılan parlamento seçim sonuçlarının iptalini talep etmek için meydanlara inen muhalefet taraftarlarının 5 Ekim’de düzenledikleri gösteri sırasında cezaevinden çıkarılarak aynı gün başbakanlık koltuğuna oturtulan eski Milliyetçi Ata Yurt Partisi Milletvekili Sadır Caparov, yüzde 79,18 oyla Kırgızistan Cumhuriyeti’nin 6. Cumhurbaşkanı oldu.

Ömrünün 3,5 yılını hapiste geçiren, bu zaman zarfında annesini, babasını ve oğlunu kaybeden 52 yaşındaki Caparov, özgürlüğüne kavuşturulmasının 97. gününde Kırgızistan Cumhurbaşkanı seçilerek ülkeyi 6 yıl yönetme hakkını elde etti.

Caparov, cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda en çok oyu alarak seçilen ilk kişi olarak ülke tarihine geçti.

Caparov’a iktidarı bırakan önceki Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov, ülke tarihinde ilk kez cumhurbaşkanlığı görevini barışçıl ve sorunsuz şekilde devralan bir politikacı olarak ülkenin kronikleşmiş sorunlarından uzak durdu.

Ceenbekov, halkın sorunlarıyla yakından ilgilenmek yerine zamanını kendisini iktidara taşıyan eski aile dostu ve ülkenin 4. Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev ile mücadele etmeye harcadı.

Ceenbekov iktidarında, evine yönelik iki gün süren polis operasyonu sonucunda gözaltına alınarak cezaevine konulan Atambayev'in çok sayıda suçtan yargılama süreci ise devam ediyor.

İktidarı boyunca Ceenbekov, hiçbir seçim vaadini yerine getiremedi ve özellikle hükümetinin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile mücadelede, başta yargı alanı olmak üzere sağlık, eğitim ve ekonomi alanında oluşan sorunların yeterince üstesinden gelemedi.

Yaklaşık 3 yıldır "gümrüklerdeki yolsuzluk" iddialarını gündeminden düşürmeyen yerel medyanın "iktidara mücadele et" çağrıları üzerine Ceenbekov, "delil gösterin" yanıtını verdi ve böylece iktidardaki yolsuzluk sorunlarına göz yumması halkla arasını iyice açtı.

Kırgızistan’da Kovid-19, gümrüklerdeki yolsuzluk iddiaları ve derin siyasi ayrışmaların gölgesinde 4 Ekim’de yapılan milletvekili seçimlerinin ardından ilan edilen seçim sonuçları, halkın sabrını taşıran son damla oldu.

Ülkedeki kronik sorunlara neden olduğu düşünülen eski milletvekillerinin yeniden seçildiğini gören muhalif parti taraftarları, 5 Ekim’de başkent Bişkek’teki Ata-Too Meydanı'nda bir araya gelerek sokakların karışmasına neden oldu.

Merkez Seçim Komisyonundan seçim sonuçlarının iptalini talep göstericilerin sayısının hızla artması ve protesto gösterinin kontrolden çıkması üzerine göstericilerin bir bölümü, Cumhurbaşkanlığı İdaresinin de yer aldığı parlamento binasına yürüdü.

Parti yöneticilerinin tüm uğraşlarına rağmen durdurulamayan kalabalık, üç cadde ve meydanda 6,5 saat süren taşlı, gaz ve ses bombalı mücadele, polisin alanı boşaltması ve parlamento binasının işgal edilmesi ile son buldu.

Göstericilerin bir bölümünün talebi üzerine Atambayev'in iktidarı döneminde "valiyi rehin almak ve gösteriler düzenlemek" suçundan 11 yıl 6 ay hapse mahkum edilen Caparov, kaldığı hapishaneden çıkarıldı.

Ala-Too Meydanı'nda "Cumhurbaşkanımız" sloganlarıyla karşılanan Caparov, aynı gün başbakanlık koltuğuna oturtuldu ve parlamentodan Caparov'un Başbakanlığını onaylaması talep edildi.

Başbakanlık binasını 5 gün boyunca ablukada tutan Caparov destekçilerinin talebi üzerine Cumhurbaşkanı Ceenbekov, Meclisin destek verdiği Caparov'un hükümet yapısı ve programının onaylanmasını öngören kararnameyi imzaladı.

Başbakan Caparov ve taraftarlarının istifasını talep ettiği Ceenbekov, 15 Ekim 2020'de görevinden istifa etme kararı aldığını açıklayarak kendisi için her şeyden önce Kırgızistan'da barış, ülkenin bütünlüğü, halkın birliği ve toplumdaki huzurun önemli olduğunu vurguladı.

Kırgızistan Beden Eğitimi ve Spor Enstitüsü ile Kırgızistan-Rusya Slovyan Üniversitesi (KRSÜ) Hukuk Fakültesinde eğitim alan Caparov, siyasete 2005'te milletvekili olarak girdi.

Memleketi Issık Göl bölgesinden iki dönem milletvekili seçilen Caparov, siyasette, Issık Göl bölgesinde Kanadalıların işlettiği Kumtor altın madeninin kamulaştırılmasını savunmasıyla tanındı.

Caparov, ülkenin ikinci Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev'in başdanışmanlığını ve onun iktidarında Kırgızistan Yolsuzluğu Önleme Ajansı Başkanlığı görevlerini yürüttü.

Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev'in iktidarı döneminde, "bir protesto gösterisi sırasında valinin rehin alınmasını organize ettiği" suçlamasıyla yaklaşık 3,5 yıl hapis yatan Caparov, bu sırada annesini, babasını ve oğlunu kaybetti.

Seçim kampanya döneminde Kumtor altın madeninin kamulaştırılmasından vazgeçen Caparov'un vaatleri arasında güçlü devlet başkanlığı yönetim sistemi, yolsuzlukla mücadele ve kısa sürede ülkeyi kalkındırma projeleri bulunuyor.

Ayrıca hazırlanmakta olan devlet başkanlığı yönetim sistemini öngören Anayasa taslağının referandumdan geçmesi durumunda Caparov, ülkede devlet organlarından hesap sorabilecek ve kararları "tavsiye" niteliği taşıyacak "Kurultay" adlı bir organın kurulması gerektiğini savunuyor.