Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri tarafından 20 yıl sonra yeniden genişletilerek ikinci baskısı yayımlanan 'Belgelerle Osmanlı Yönetiminde Kıbrıs' adlı kitapta yer alan tarihi belgeler, adada Müslüman Türk varlığının tesciline ış?
ANKARA(AA) - Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanı Prof. Dr. Uğur Ünal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Devlet Arşivleri Başkanlığının sahip olduğu tarihsel belge mirasını, çok farklı zaman ve zeminler çerçevesinde değerlendiren ve bir araya getiren yayınlara imza attığını belirtti.
Bu yayınların birçoğunun basılı olduğunu ve bunların elektronik formatlarının internet ortamında araştırmacılar ve dünya kamuoyunun bilgisine sunulduğunu bildiren Ünal, basılı hale gelmeyen birçok farklı konu ve temada da elektronik sergiler düzenlendiğini söyledi.
Başkanlığın akademik dünyanın kullanımına yönelik üst düzey ve detaylı çalışmaları yayına hazırlamasının yanı sıra geniş halk kitlelerine dönük yerel ve bölgesel tarih dokümanlarından oluşan sergi ve katalogları da yayınlamayı kendine bir misyon edindiğine dikkati çeken Ünal, "Kitaplar, kataloglar, belge serileri ve sergiler aracılığı ile geniş halk kitlelerine sahip olduğumuz tarihi derinlik, bir anlamda hissettirilmeye çalışılıyor." dedi.
Ünal, üzerinde yaşanan coğrafyanın stratejik önemini vurgulayan, bölgedeki Osmanlı-Türk varlığının tarihsel temellerini gözler önüne seren, bunu dünya kamuoyuna hissettirmeye çalışan, uluslararası politikanın güncel ve sıcak başlıklarına dair bu minvalde gerekli olduğu düşünülen hatırlatıcı metinleri yayına hazırlamanın da Başkanlığın yayın politikasının gündem maddelerinden birisi olduğuna işaret etti.
"Bu kitap, adada Müslüman Türk varlığının tescilidir"Osmanlı Devleti'nin tarihsel mirası üzerinde kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin, üzerinde bulunduğu coğrafyada çok derin tarihsel izleri ve uzun yıllar bu coğrafyada hakimiyet tesis etmesi yönüyle oluşan bazı hakları olduğunu vurgulayan Ünal, bu tarihsel varlığın bazen inkar edilmek raddesine getirilmek istendiğini belirtti.
Ünal, Başkanlıkça ikinci basımı yapılan "Belgelerle Osmanlı Yönetiminde Kıbrıs" adlı kitapla genel olarak adanın idari, sosyal, ve ekonomik yönlerine dair birçok konuda detaylar sunan verilere birincil kaynaklardan ulaşılabildiğinin altını çizerek, şöyle konuştu:
"Bu kitap, adada Müslüman Türk varlığının tescilidir. Belgelerle Osmanlı Yönetiminde Kıbrıs, Türkiye Cumhuriyeti'nin Doğu Akdeniz'de ve Doğu Akdeniz'in en stratejik kara parçası olan Kıbrıs'taki haklılık ve iddialarını dünya kamuoyuna tekrar hatırlatmak üzerine yayınladığı bir belge serisi olarak düşünülmelidir. İlk baskısı 20 yıl önce hazırlanan bu çalışma geliştirip güncellenmiş, Kıbrıs'a dair önemli defter serilerinden yapılan detaylı belge ilaveleriyle daha etkili ve güçlü bir hale getirilmiştir."
"676'sı Müslümanlar tarafından işletiliyordu"Ünal, TİKA'nın da destek verdiği kitapta, sosyal hayatın idamesi için en önemli organizasyonlardan birisi olan vakıfların, Osmanlı İdaresi döneminde Kıbrıs adasının fethini müteakip nasıl geliştiğinin açıkça görüldüğünü aktararak, "Eserimizde Kıbrıs'a ait tespit edilmiş 608 vakıf ve varlıkları yer alıyor. Bunun yanı sıra sistemin nasıl şekilde işletildiği ve sürekliliğinin sağlandığı da yine çalışmamızda görülüyor." ifadesini kullandı.
Buna örnek olarak, kitapta maaşı ilgili vakıfça ödenen ve bugün Güney Kıbrıs sınırlarında yer alan Baf kazasındaki bir camideki imamın vefatıyla yerine Hafız Ali'nin atanması hakkında Sultan II. Abdülhamid'in beratının yer aldığını anlatan Ünal, "Kıbrıs'ın tarihine dönük eserimizde yer alan diğer önemli koleksiyon ise 'Temettuat Defterleri'dir. Bu vergi defterleri adanın ekonomik döngüsü hakkında çok kıymetli bilgiler veriyor. Kıbrıs'ta bulunan dükkan, han, fırın gibi iş yerlerinin sayısı 969 olup bunun 676'sı Müslümanlar tarafından işletiliyordu." diye konuştu.
"Kitabımızı, Kıbrıs'ta günümüze kadar gelen Türk varlığının bir ispatı olarak görmek mümkündür"Ünal, son dönemde Türkiye Cumhuriyeti'nin Akdeniz'de giderek artan ve güçlenen varlığının bölgedeki enerji kaynaklarının tespiti ve işlenmesi yönünde attığı adımların ve bu adımları hayata geçirmek için komşu ülkelerle kurduğu ilişkiler ile yaptığı anlaşmaların bölgede hak veya iddia sahibi olan bazı devletlerle politik muhalifleri rahatsız ettiğine dikkati çekerek, şunları söyledi:
"Kitabımızı, Kıbrıs'ta günümüze kadar gelen Türk varlığının bir ispatı olarak görmek mümkündür. Öte yandan, Kıbrıs araştırmaları içinse mühim bir tarihsel arka plan oluşturduğu muhakkaktır. Siyaset kurumu ve uluslararası siyasetin her kademesindeki aktörleri, söz konusu kitabı incelediklerinde Doğu Akdeniz ve Kıbrıs'taki Türk varlığının neden tarihi akışın doğal ve zorunlu bir sonucu olduğunu daha da iyi anlayacaktır."
Ünal, Devlet Arşivleri Başkanlığının kendisine çizilen hatırlatıcılık ve hafıza olma misyonunu yayımladığı kitap ile güncel siyaset ve politikanın sıcak gündemi üzerinden etkili bir biçimde yerine getirdiğini vurguladı.
Kitabın sunuş kısmını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yazdığını belirten Ünal, "Cumhurbaşkanımız yazılarıyla benim ve çalışma arkadaşlarımın çalışma azmini daha da artırmışlardır. Kendilerine destek ve himayelerinden dolayı teşekkürlerimizi arz ediyoruz." dedi.
Uğur Ünal, kitabın 20 yıl sonra yeniden basılmasındaki emeklerinden dolayı TİKA Başkanı Serkan Kayalar'a da teşekkür etti.
