Bitlis’in Mutki ilçesine bağlı Kavakbaşı beldesinde yaşayan kadınlar, sanata dönüştürdükleri çamurdan yaptıkları çanak, çömlek ve tandırlarla evlerinin geçimini sağlıyor.
Kadınlar, topraktan yaptıkları vazo, çaydanlık, küp, testi, kül tablası, çanak ve çömlek gibi ürünlerle hem el sanatının yaşamasını hem de evlerinin geçimini sağlıyor. Toprağı çamura dönüştürdükten sonra çanak, çömlek ve tandır, vazo gibi ürünler yaptıklarını anlatan Kavakbaşlı kadınlar, beldede 7’den 70’e hemen hemen bütün kadın ve kızların bu mesleği icra ettiklerini söyledi. Kavakbaşı beldesinde çamurdan geçimini sağlayan kadınlar, torunlarına bile bu sanatı öğretiyor.
Beldede yıllardan bu yana kadınların ellerinin kil ve çamurlu olduğunu kaydeden Saniye Özebay, bir önceki kuşaktan öğrendikleri bilgileri yeni kuşaklara aktardıklarını belirtti. Kırmızı toprağa kum kattıktan sonraki aşamada ayaklarıyla çamuru yoğurduklarını anlatan Özebay, çamurun kıvama gelmesinden sonra güveç tencereleri yaptıklarını söyledi.
İlkbahardan başlayarak kışa kadar çamurdan çanak, çömlek, tandır, vazo gibi ürünler yaptıklarını söyleyen Gülsen Özebay ise fiyatların fazla olmadığını belirterek; perakende 15, tek tek satışlarda ise 25 ile 35 TL arasında değiştiğini söyledi.
Beldede kurs öğretmenliği yapan Zeynep Tarhan da kadınlar tarafından yapılan ürünlerin süslemeleri için kurs talebinde bulunduğunu belirtti. Tarhan, doğduğundan beri bu tür işlerin içinde olduğunu kaydederek, şunları söyledi:
“Ben kendimi bildim bileli bizim kadınlarımız bu tür işlerden para kazanıyor. Benim annem de bu işi yapıyor. Yapılan bu ürünler çevre köylerin yanı sıra batıya da satılıyor.”
Çanak çömlek yapım aşamasını anlatan Tarhan, “Kadınlarımız eşleri ve oğullarının yardımıyla kırmızı toprağı çıkarıyorlar. Güneşte kuruttuktan sonra taşlarını ayıklıyorlar. Daha sonra sarı kumla karıştırıp bir süre ayakları ile yoğuruyorlar. Tandırın haricinde bütün mutfak araç ve gereçleri hijyen olsun diye yakma işleminden geçirilir. Bunların yapımında tamamen doğal malzemeler kullanılır. Hiçbir şekilde kimyasal madde kullanılmaz” diye konuştu.
Beldedeki kadınların ilk başlarda boş zamanlarını değerlendirmek için bu işe girdiklerini belirten Tarhan, “Eskiden boş zaman değerlendirmesi için bu işle uğraşan kadınlarımız, daha sonra bir kazanç haline getirmişler. Bundan para kazanıyorlar, evlerinin geçimlerini ve çocuklarının okul masraflarını buradan kazanıyorlar. Bu ürünler tamamen organik, içinde yapılan yemeklerin lezzetleri inanılmaz güzel oluyor. Atölyelerimizde ise küplerimizi ve vazolarımızı ev dekorasyonuna uydurmak için bir kurs açma talebinde bulunduk. Okulu bitirdikten sonra evde boş kaldım, neden halkıma hizmet etmeyeyim diye bu işe başvurdum. Gayet güzel gidiyor. Bununla ilgili bütün dekor işlerini artık kendimiz yapıyoruz” şeklinde konuştu.