Erzurum ve Bayburt illerinde yaygın olarak kullanılan dış örtü ehramı popülerleştirmek için harekete geçen kadın girişimciler atölye kurarak ehram üretimi yapıyor.
Erzurum Girişimci Kadınlar Derneği ve Sosyal Destek Programı SODES bünyesinde harekete geçen kadın girişimciler Mahallebaşı ESMEK’te ‘Unutulmaya yüz tutmuş el sanatları’ projesiyle yeni renk ve desenlerle günümüze uyarlanan ehram, özellikle genç kızların ilgisini çekiyor.
Çeyizlerde ve günlük hayatta hemen her alanda kullanılması için tasarlanan, 3 aydır usta ellerde ilmek ilmek dokunan ehramın yeniden popülerleştirilmesi için takı, çanta, kolye, küpe, kına gecelerinde kullanılmak üzere kese, yatak örtüleri, perdeler, yelek ve ceketler gibi bir çok çeşit geliştirerek girişimci kadınlar tarafından günümüze yeniden sunuluyor.
Ehram ikişer metreden ve 2 kanattan oluşan bir dış örtüsü olarak biliniyor. İşin ehli bir dokumacı tezgahta yaklaşık 7 günde, 4 metrekare bir Ehramı rahatça örebiliyor.
Kışın sıcak tutması amacıyla koyun yününden boya katılmadan yapılan ehram ipini eğirmek için teşi adında bir alet, sarmak için ise çıkrık kullanılıyor.
Dokunurken kopmaması için eğrilmiş yünden elde edilen iplikler, sağlamlaştırmak amacıyla çavdar unuyla özel hazırlanan bir hamura batırılıyor.
Saat kordonu, antikalar, pirinç deni, ceviz kanadı, reyhan dalı gibi yaklaşık 10 tür deseni olan ehram örtüsünün çok sayıda kişi tarafında kullanılmasına rağmen üretiminin neredeyse hiç olmaması, girişimci kadınların dikkatleri sayesinde yeniden gün yüzüne çıkıyor.
Erzurum’da yün eğirecek kadınların olmamasından şikayet eden girişimciler ,“Erzurumlu kadınlar ehramlarını Bayburt’tan getirtiyorlar, bizim tezgahlarımız bile her biri 2 bin liradan olmak üzere Bayburt’tan geldi, Köydeki kadınlar yünümüz yok deyip bu işi yapmıyorlar, ama onları teşvik edici projelerimizde olacak” diyerek ehrama verdikleri değerden ve önemden bahsediyorlar.
İp çekme ve mekik atma olmak üzere iki yöntem kullanılarak dokunabilen Ehramı, Dokuma Kursu Eğitmeni Leman Taşkın, “İp çekme yöntemi daha kolay bir yöntem ama kullanılmıyor, gerçek yöntem mekik yöntemi işin hakkını o veriyor, Seyrek, Orta ve Sıkı olmak üzere 3 tür tarağımız var ancak her zaman makbul olanı sıkı olanıdır. Yatak örtüsünden tutun da Perdeye kadar her alanda kullanılabiliyor Ehram, Bayburt’ta olduğu gibi Üniversite bünyesinde, Güzel Sanatlar dalında yaygınlaştırılabilinir. Kursun açılışına gelen Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Bulat bize böyle bir teklif sundu bile, öğrencilerine ders verilerek geleneksel değerimizi yaşatabiliriz” dedi.
Ehram örtünme şekillerinde mesaj saklı
Dış kıyafet olarak kullanılan, yazın sıcaktan kışın soğuktan korumaya yarayan ehramın tek anlamı örtünmek değil. Ehramı sardıktan sonra yüzünü açıkta bırakanlar genç kızlar olurken, tamamen kapatanların vermek istediği mesaj ben yeni gelinim oluyor. Dışarıyı gösteren ancak ehrama bürünen kişiyi dışarıdan göstermeyen kıyafeti yaş almış kadınlar, yüzünün tamamını kapatmak suretiyle tek gözleri açıkta kalacak şekilde sarıyorlar. Renklerin tonları dahi ehrama bürünen kişinin niteliğini belirlerken beyaz ve açık tonları gelinler, renkli ve koyu tonları ise yaşlı hanımlar kullanıyor.