ANKARA/İSTANBUL (AA) - Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Huber Köşkünde baş başa ve heyetler arası görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.
Yaklaşık 3 saat süren baş başa görüşmenin ardından Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey Oturumu'na geçildi. Oturum sonrası ikili anlaşmaların imza töreni yapıldı.
Erdoğan, Zelenskiy ile ortak basın toplantısında, Türkiye-Ukrayna stratejik ortaklığının temeli olan Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey'in 9. toplantısının gerçekleştirildiğini dile getirerek, konsey toplantısı vesilesiyle yayımlanan ortak bildiride de vurgulandığı üzere stratejik ortaklığın daha da tahkim edildiğini söyledi.
Görüşmelerde ikili ilişkilerin tüm veçheleriyle etraflıca ele alındığını aktaran Erdoğan, şöyle devam etti:
"Türkiye olarak Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini güçlü biçimde savunduk. Kırım'ın ilhakını tanımama yönündeki prensip kararımızı bir kez daha teyit ettik. Ukrayna'nın uluslararası toplumu Kırım konusunda bir araya getirmeyi hedefleyen girişimi Kırım Platformu'nu desteklediğimizi belirttik. Bu girişimin Kırım Tatarları dahil olmak üzere tüm Kırım halkları, Kırım ve Ukrayna'nın geneli için olumlu neticelere vesile olmasını arzu ediyoruz. Ana vatanlarını terk etmek zorunda kalan Kırım Tatarı kardeşlerimizin hayat standartlarının iyileştirilmesi bizim için tarihi ve insani bir mesuliyettir. Ukrayna'yla bu konuda da fikir birliği içinde olduğumuzu görmekten büyük bir memnuniyet duyuyorum. Kırım Tatarı soydaşlarımız için konut ve cami inşası projelerimiz mevcuttur. Konut projesine ilişkin olarak az önce ilk somut adımı atmış olduk. Cami projesinde de yakın zamanda ilerleme kaydetmeyi ümit ediyoruz."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Karadeniz'in bir barış, huzur ve işbirliği denizi olmaya devam etmesi temel hedefimizdir. Ortak coğrafyamızda ne suretle olursa olsun gerilimin artmasını arzu etmiyoruz. Bu minvalde kıymetli dostumla Ukrayna'nın doğusundaki güncel duruma dair fikir teatisinde bulunduk. Mevcut krizin Ukrayna'nın toprak bütünlüğü ve uluslararası hukuk temelinde barışçı ve diplomatik yöntemlerle çözülmesi gerektiğine inanıyoruz. Son dönemde sahada gözlemlediğimiz endişe verici tırmanmanın bir an evvel son bulmasını, ateşkesin sürmesini ve ihtilafın Minsk anlaşmaları temelinde diyalog yoluyla çözüme kavuşturulmasını temenni ediyoruz. Bu hususta gereken her türlü desteği vermeye hazırız." diye konuştu.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Ukrayna Özel Gözlem Misyonu'nun, Donbass bölgesinde zor şartlarda istikrarın tesisi ve ateşkesin devamı noktasında üstlendiği görevi sürdürdüğünü ve sürdürmesi gerektiğini vurgulayan Erdoğan, "Misyonun herhangi bir kısıtlamaya maruz kalmadan görevini yerine getirmesini önemsiyoruz. Gerekli şartların sağlanması ve gözlemcilerin can güvenliklerinin temini meselenin barışçıl yollardan halli için zaruridir. Bu konuda herkes üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmelidir. Kuruluşundan bu yana Türk büyükelçiler tarafından idare edilen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatının bu en büyük misyonunun çalışmalarına bugüne kadar sağladığımız desteği bundan sonra da devam ettireceğiz." dedi.
"Güvenli Turizm Sertifikası ile misafirlerimizi risklerden en uzak şekilde ağırlayacak bir sistem kurduk"
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna ile ilişkilerde savunma sanayinin bir diğer önemli boyutu teşkil ettiğini belirterek, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Siyasi ve savunma konularının birbiriyle bağlantısını dikkate alarak dışişleri ve savunma bakanlarımızın katılımıyla iki artı iki formatında yeni bir platformda istişareleri başlattık. Bu şekilde ülkelerimiz arasındaki eş güdümü pekiştiriyoruz. İş birliğimiz hiçbir suretle üçüncü ülkelere karşı bir girişim değildir. Ticaret hacmimizin salgından asgari ölçüde etkilenmesi, ikili ticaretimizin oturduğu sağlam temellerin ekonomilerimizin karşılıklı olarak birbirini tamamladığını göstermektedir. Müzakerelerine devam ettiğimiz serbest ticaret anlaşmasını da en kısa zamanda imzalayarak 10 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefimize hızlı bir şekilde ulaşacağımıza inanıyorum. Bugün değerli dostum ile ekonomik ve beşeri bağlarımızın en önemli unsuru olan turizmi de ele aldık. Türk ve Ukrayna vatandaşları karşılıklı olarak pasaportsuz, sadece kimlik kartlarıyla birbirlerinin ülkesini ziyaret edebiliyor. Malumunuz Güvenli Turizm Sertifikası ile misafirlerimizi risklerden en uzak şekilde ağırlayacak bir sistem kurduk. Geçen seneden edindiğimiz tecrübelerle geliştirdiğimiz tedbirler ve kitlesel aşılama kampanyamız sayesinde Ukraynalı dostlarımızı bu yıl da güvenli bir ortamda misafir edeceğiz."
Erdoğan, konuşmasının sonunda Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ve heyetine ziyaretleri için teşekkür etti.
Toplantıya, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Türkiye-Ukrayna Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Başkanı ve AK Parti Ankara Milletvekili Tuğrul Türkeş, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir katılırken Ukrayna'dan Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak, Savunma Bakanı Andrii Taran ve Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba yer aldı.
Zelenskiy: Türkiye'nin verdiği destek son derece önemlidir
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy de yaptığı konuşmada, Karadeniz'de "güvenlik ve meydan okumalara ortak karşı koyma" adımlarını kapsamlı şekilde görüştüklerini kaydeden Zelenskiy, "Kiev'in ve Ankara'nın gerek tehdit gerekse onlara verilmesi gereken tepki konusundaki vizyonunun aynı olduğunu belirtmek istiyorum." ifadesini kullandı.
Zelenskiy, "Türkiye'nin, egemenliğimizin ve toprak bütünlüğümüzün yeniden tesis edilmesi konusundaki desteği Ukrayna için son derece önemlidir. Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan söz konusu desteğin devam ettiğini ve Türkiye'nin bu yöndeki tutumunun değişmeyeceğini duyduğuma sevindim." dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmelerinde ticari ve ekonomik ilişkiler üzerinde durduklarını aktaran Zelenskiy, "İkili ticaretimizin serbestleştirilmesi son derece önemlidir. Ticaret hacmimizin ciddi artışı Serbest Ticaret Anlaşmasının imzalanmasıyla mümkün olacaktır." diye konuştu.
Zelenskiy, böyle bir adımın büyük bir sorumluluk içerdiğini ve her iki ülkenin milli çıkarlarına göre atılması gerektiğini bildiklerini belirterek, iki ülke arasında ilgili kurumların, tartışmalı konularda kapsamlı denetimi yapmaları ve söz konusu anlaşmanın imzalanmasını sağlayacak uzlaşmayı bulmaları konusunda mutabık kaldıklarını dile getirdi.
Enerji alanındaki iş birliği konusunu da ele aldıklarını belirten Zelenskiy, "Savunma sanayisi alanındaki iş birliğinin perspektifleri de gayet büyük. Savunma sanayisi, stratejik ortaklığımızın itici gücüdür." dedi.
Zelenskiy, "Cumhurbaşkanı'yla uçak yapımı alanında iş birliğimizi de ele aldık. Söz konusu alan her iki ülke için de son derece önemli. Buradaki amacımız net projelerin hayata geçirilmesi, ortak işletmelerin oluşturulması, tecrübe ve teknoloji paylaşımıdır." diye konuştu.
"Donbas ve Kırım'daki durum ile ilgili bilgi verdik"
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Ukrayna heyetinin dostane ve misafirperver kabulü nedeniyle Cumhurbaşkanı Erdoğan'a teşekkür etti.
Bu yıl Türkiye-Ukrayna arasındaki stratejik ortaklığın 10. yıl dönümünü kutladıklarını kaydeden Zelenskiy, "(Türkiye ile Ukrayna arasındaki) Konu yelpazesi ve ikili diyaloğumuzun yoğunluğu, bu ortaklığın sözde olmadığını ve gerçek işlerle ve başarılarla desteklendiğini gösteriyor. Bugün yaptığımız tüm anlaşmaların da başarılı olacağına inanıyorum." dedi.
Zelenskiy, Donbas ve Kırım'daki durum ile "Kırım'daki insan hakları ihlalleri ve yarımadanın askerileştirilmesi" hakkında Türk tarafına ayrıntılı bilgi verdiklerini söyledi.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Kırım Platformu formatına ve 23 Ağustos'ta Kiev'de yapılacak zirvenin açılış törenine katılmaya hazır olduğunu belirterek kendisine teşekkür etti.
Zelenskiy, "Bu, Ukrayna'nın ve ortaklarının Kırım'ın işgalden kurtarılması ve Ukrayna ile Kırım Tatar halklarının korunması konusunda çok kararlı olduğuna dair çok güçlü bir mesaj olacaktır." dedi.
"Bu halklarımızı daha da yakınlaştıran çok önemli insani bir projedir"
Konut inşası alanında imzalanan hükümetler arası anlaşmanın hayırlı olmasını dileyen Zelenskiy, "Kırım Tatar halkı ve ülke içinde göç ettirilen diğer kişiler için 500 konut inşa edeceğiz. Bu halklarımızı daha da yakınlaştıran çok önemli insani bir projedir." diye konuştu.
Zelenskiy, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinde Türk yatırımları açısından Ukrayna'da perspektifi olan alanları da anlattıklarını belirterek bunun deniz limanları başta olmak üzere özelleştirmenin sunduğu fırsatlar olduğuna dikkati çekti.
Öte yandan Ukrayna'nın 2023'e kadar öncelikli yatırım proje listesini onayladığını kaydeden Zelenskiy, bunların arasında altyapı, ulaşım, havalimanı ve yol inşaatı gibi alanlarda kapsamlı projelerin yer aldığını belirtti.
"Ukrayna-Türkiye ilişkilerindeki özel ruhun bin örneğinden sadece bir tanesidir"
Zelenskiy, iki ülke halkları arasındaki karşılıklı dayanışmanın bir başka örneğine dikkati çekerek şunları kaydetti:
"17 Ocak 2021 tarihinde Türkiye'nin kıyılarında ARVIN yük gemisi kazaya uğradı. Türk sahil güvenliği, mürettebat üyesi 5 Ukraynalıyı kurtardı. Türk kurtarıcılar Ukrayna'nın devlet nişanıyla ödüllendirildi. Bu, ortak tarihimizin, dostluğumuzun ve Ukrayna-Türkiye ilişkilerindeki özel ruhun bin örneğinden sadece bir tanesidir."
İki ülkenin ortak mutlu geleceği için ortaklaşa hareket etme konusunda aynı vizyonu taşıdıklarını kaydeden Zelenskiy, bugünkü görüşmenin de bunu yeniden doğruladığını dile getirdi.
Zelenskiy, ramazan ayının başlaması vesilesiyle Cumhurbaşkanı Erdoğan'a, Türkiye yönetimine ve tüm Müslümanlara sağlık ve bereket dileğinde bulundu.
Erdoğan-Zelenskiy görüşmesine ilişkin ortak bildiri yayımlandı
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy arasında gerçekleştirilen görüşmenin ardından ortak bildiri yayımlandı.
Yayımlanan bildiride, Türkiye Cumhuriyeti ve Ukrayna'nın, dostluk, iyi komşuluk ve karşılıklı saygı ilkelerine dayanarak, mücavir bölgelerinde ve ötesinde barış ve istikrarı geliştirmeyi amaçlayarak, ülkeler arasındaki stratejik ortaklığın güçlendirilmesi ve ortak çıkar temelinde ilgili tüm alanlarda iş birliğini artırma iradesini, uluslararası hukukun ilke ve kurallarına bağlılıklarını teyit ederek, İstanbul'da iki devletin Cumhurbaşkanlarının Eşbaşkanlığında düzenlenen Türkiye Cumhuriyeti ile Ukrayna arasında Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey 9'uncu toplantısı sonucunda bazı kararların alındığı aktarıldı.
Bildiride, taraflar arasında ekonomi, ticaret, turizm, güvenlik, savunma sanayisi, bilim, eğitim ve gençlik alanlarında iş birliğini ve eşgüdümü derinleştirmek için ortak çabaları artırmanın kararlaştırıldığı vurgulanarak, şunlar kaydedildi:
"Bakanlar ve koordinatörler düzeyinde 'Quadriga' (2+2) formatında iş birliğinin sürdürülmesi, Ukrayna'nın uluslararası tanınmış sınırları içinde, toprak bütünlüğü ve egemenliğine kayıtsız ve şartsız desteğin yeniden teyit edilmesi, Kırım Özerk Cumhuriyeti ve Sivastopol şehri ile Donetsk ve Luhansk bölgelerinin işgalden kurtarılması başta olmak üzere, Ukrayna'nın uluslararası kabul görmüş sınırları içinde toprak bütünlüğünü yeniden sağlamayı amaçlayan adımlar konusunda koordinasyonun sürdürülmesi kararlaştırıldı. Bu bağlamda, BM, Avrupa Konseyi ve AGİT başta olmak üzere uluslararası kuruluşlar nezdindeki çok taraflı çabaları desteklemeyi sürdürmeyi, Kırım'ın Rusya Federasyonu tarafından hukuka aykırı ve gayrimeşru ilhakını ele almak amacıyla yeni bir format olarak 'Kırım Platformu'nun kurulmasını desteklemeyi, Ukrayna vatandaşlarının, özellikle geçici işgalin ardından anavatanları Kırım'ı terk etmeye zorlanan Kırım Tatarlarının yaşam koşullarını iyileştirmek için ortak çabaların artırılmasını, geçici işgal altındaki Kırım Özerk Cumhuriyeti ve Sivastopol şehrinde insan haklarının korunması ve hukuka aykırı şekilde gözaltına alınan Kırım Tatarları dahil tüm Ukrayna vatandaşlarının serbest bırakılması amacıyla uluslararası hukuk çerçevesindeki çabalarını eşgüdüm içinde yürütmeyi, Ukrayna'nın Donetsk ve Luhansk bölgelerindeki bazı alanlarda durumun Minsk anlaşmaları temelinde diyalog yoluyla barışçıl şekilde çözümünü desteklemeyi ve AGİT Özel İzleme Misyonunun çalışmalarını takdir ederek Misyonun faaliyetlerine en üst düzeyde destek vermeye devam etmeyi kararlaştırmıştır."
"Ukrayna'da Türk Maarif Vakfı'nın eğitim faaliyetleri desteklenecek"
Türkiye ve Ukrayna'nın ortak bildirisinde, terörizm, ayrılıkçılık ve aşırıcılığın her tür ve tezahürüne karşı mücadelede iş birliği ve dayanışmanın güçlendirilmesi vurgulandı.
Bildiride, sınıraşan organize suç, siber suçlar, düzensiz göç, narkotik, uyuşturucu, silah ve insan kaçakçılığının önlenmesi ve bastırılmasına yönelik ortak önlemlerin alınması, suçluların iadesi taleplerinin hızlıca işleme konulmasının sağlanması kararlaştırıldı.
Mevcut projelerin tamamlanması yoluyla savunma sanayi alanında iş birliğinin daha da geliştirilmesine ve yeni ortak projelerin planlanmasına yönelik bağlılıkların teyit edildiği bildiride, "Ukrayna'nın NATO üyelik perspektifine, özellikle Üyelik Eylem Planı'nı yakın zamanda alma niyetine ve Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin Müttefikler ile birlikte çalışabilirliğine katkıda bulunulmasına destek beyan edilmesi, NATO dahil olmak üzere, ikili ve çok taraflı mekanizmalar aracılığıyla Karadeniz Bölgesi'nde güvenlik ve istikrarın desteklenmesine matuf iş birliğinin artırılması kararlaştırıldı." ifadeleri kullanıldı.
Karşılıklı anlayış ve yapıcı bir tutum çerçevesinde Serbest Ticaret Anlaşması müzakerelerinin sonuçlandırılmasının çabuklaştırılması kararlaştırılan bildiride, şunlar kaydedildi:
"Her iki tarafın yatırımcı ve firmalarının sorunlarının giderilmesi için gerekli adımların atılması ve yeni yatırımların teşvik edilmesi, giriş prosedürlerinin kolaylaştırılması, taraf devletlerin vatandaşları için seyahat fırsatlarının olanaklı kılınması ve karşılıklı turizmin teşvik edilmesi için sınır kontrol uygulamalarının daha da iyileştirilmesi kararlaştırıldı. Ukrayna'da Türk Maarif Vakfı'nın eğitim faaliyetlerinin desteklenmesi, Kovid-19 salgınının kontrolü ve sosyal ve ekonomik faaliyetlere yönelik etkilerinin idaresine yönelik çabalarda iş birliği ve eşgüdüme bağlılığın teyit edilmesi kararlaştırıldı."
Muhabir: Andaç Hongur, Hatice Şenses Kurukız, Berk Özkan, Elif Küçük, Muhammet Tarhan