Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Marinskiy Sarayı'nda baş başa görüşme ve ardından gerçekleştirdikleri Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey Toplantısı sonrasında ortak basın toplantısı düzenledi.
"Stratejik ortağımız, komşumuz ve dostumuz" şeklinde tanımladığı Ukrayna ile ilişkilerin temel mekanizmasını teşkil eden Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey Toplantısı'nın sekizincisinin az önce gerçekleştirildiğini ve Ukrayna'yı tekrar ziyaret etmekten duyduğu memnuniyeti ifade eden Erdoğan, şahsına ve heyetine gösterilen misafirperverlik dolayısıyla Zelenskiy ve ekibine teşekkürlerini iletti.
Ukrayna'nın Zelenskiy liderliğinde yürüttüğü reform sürecini takdirle izlediklerini belirten Erdoğan, "Değerli dostum, modern ve güçlü Ukrayna vizyonunuzu paylaşıyor ve destekliyoruz. Türkiye olarak Kırım'ın yasa dışı ilhakını tanımadığımızın altını bir kez daha çizmek istiyorum. Ukrayna'nın egemenliğine ve Kırım dahil toprak bütünlüğüne desteğimizin aynı şekilde süreceğini de teyit etmek istiyorum. Ülkenin doğusundaki durumun Ukrayna'nın toprak bütünlüğü ve uluslararası hukuk temelinde barışçı ve diplomatik yöntemlerle en kısa sürede çözülmesini umuyoruz." diye konuştu.
Erdoğan, bölgedeki insani krizin sona erdirilmesine yönelik çabaları desteklediklerini dile getirerek bölgenin barış ve istikrarı ile Ukrayna halkının esenliği için kendilerinin de ellerinden gelen katkıyı vermeyi sürdüreceklerini söyledi.
Bu süreçte Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Ukrayna Özel Gözlem Misyonunun önemli bir rol üstlendiğini vurgulayan Erdoğan, "Kuruluşundan bu yana Başkanlığı Türk büyükelçiler tarafından yürütülen misyona desteğimiz tamdır." ifadesini kullandı.
Zelenskiy ile de bugün önce ikili daha sonra heyetler halinde görüşmeler gerçekleştirdiklerini belirten Erdoğan, son yıllarda hızla gelişmekte olan ikili ilişkilerin ve iş birliğinin tüm veçhelerini gözden geçirdiklerini bildirdi.
Erdoğan, özellikle ikili görüşmede siyaset, ekonomi, ticaret, turizm, kültür ile askeri alanda yaptıkları görüşmenin çok verimli olduğuna inandığını vurguladı.
"Toplam nüfusları 120 milyonu aşan iki stratejik ortak olarak serbest ticaret anlaşmasının müzakerelerini bu yıl içerisinde tamamlama noktasında kararımızı verdik." diyen Erdoğan, iki ülke ticaret bakanları tarafından imzalanan mutabakat muhtırası ile bu yöndeki iradeyi bir kez daha teyit ettiklerini söyledi.
İkili ticari ilişkiler
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Anlaşmanın akdedilmesiyle ikili ticaretimizi yaklaşık rakamlar veriyorum 5 milyar dolardan 2023 yılında 10 milyar dolar seviyesine çıkarma hedefimize çok daha hızlı ulaşacağımıza inanıyorum. Ticari ve Ekonomik İşbirliği Komisyonunun toplantısını da yine mart ayı içinde yapmayı öngörüyoruz." şeklinde konuştu.
Bugün Zelenskiy ile katılacakları iş forumunun da iki ülke ticaret hacmini ve karşılıklı yatırımları artırma hedefine katkı sunacağına işaret eden Erdoğan, gerek alt gerek üstyapı yatırımlarında bu akşam iş adamları ile yapacakları görüşmenin onlara da çok farklı bir heyecan vereceğine inandığını dile getirdi.
Erdoğan, turizm alanındaki iş birliğinden son derece memnun olduklarını söyleyerek "Önce ülkelerimiz arasında vizeleri kaldırdık. Ardından vatandaşlarımıza kimlikle seyahat edebilme imkanı getirdik. Bu sayede 2019 yılında 1,5 milyonu aşkın Ukraynalı Türkiye'yi, 217 binden fazla Türk vatandaşı ise Ukrayna'yı ziyaret etti." dedi.
Savunma sanayisi alanındaki iş birliğinin de son yıllarda hızla geliştiğine işaret eden Erdoğan, "7'nci Savunma Sanayisi İş Birliği Toplantısı'nı 22-23 Ocak 2020 tarihlerinde Kiev'de yaptık. Savunma iş birliğimizi ortak üretim ve üçüncü ülkelere ihracat yapmak suretiyle ileri aşamalara taşıdık." diye konuştu.
Görüşmelerde güvenlik alanında iş birliği ve FETÖ terör örgütü gibi tehditlerle mücadele konularını da ele aldıklarını anlatan Erdoğan, şu bilgileri verdi:
"Güvenlik alanındaki iş birliğimizi daha da güçlendirme konusunu özellikle değerlendirerek bu konuda hemfikir olduğumuzu da gördük. Tabii bu arada çok çok önemli olan Necip Hablemitoğlu konusunu da tekrar masaya yatırarak bunu da Sayın Başkan ile ele alarak failinin burada olduğuna dair elimizdeki istihbari bilgileri ve onların da dosyalarını kendilerine ayrıca takdim ettim."
Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey sonuçlarına ilişkin ortak bildiriyi imzaladıklarını hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu belgenin bir sonraki toplantıya kadar geçecek süre için bir yol haritası teşkil ettiğini belirtti.
Erdoğan, Ukrayna'nın Kırım Tatarı, Gagauz ve Ahıskalı pek çok soydaşa ev sahipliği yaptığını dile getirerek "Soydaşlarımızın konut, okul ve ibadethane dahil tüm ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin olarak Ukrayna Devleti ile eş güdüm içerisinde gerekenleri yapmaya devam edeceğiz. Kırım'ın yasa dışı ilhakının ardından ana vatanlarından ayrılmak durumunda kalan Kırım tatarlarının durumunu yakından takip ediyoruz. Bu ülkenin asli unsurları olan Kırım Tatar Türklerine Ukrayna makamları ile destek olmayı sürdüreceğiz." değerlendirmesinde bulundu.
Açıklamaların ardından gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, tutukluların değişimi konusunda Türkiye'nin nasıl bir yardımı olacağına ilişkin bir soru üzerine şunları söyledi:
"Öncelikle Herson'da değerli dostum ile (Zelenskiy) 500 aileyi kapsayan, birlikte altyapısıyla üst yapısıyla konutlar yapma kararını verdik. Ben de şu anda Hazine ve Maliye Bakanıma heyetler arası toplantıda durumu ifade ettim. Kendisi de Çevre ve Şehircilik Bakanımızla bu konuyu görüşecekler ve birlikte muhataplarıyla hareket ederek gelip yerinde tespitleri yapıp, sonra plan çalışmaları, ardından proje çalışmalarını yapıp yine burada beraber çalışacakları arkadaşlarla irtibat halinde olup süratle bu inşaatları altyapı, üst yapı sizlerin de görevlendireceğiniz arkadaşlarla beraber bitirecekler. Ben buna inanıyorum. Böylece sefaletten bu insanların, bu soydaşlarımızın kurtulmasına sizler Başkan olarak, bizler de soydaşları olarak yardımcı olmuş olacağız."
İdlib'deki saldırı
İdlib'deki gelişmelere ilişkin soru üzerine ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, "İdlib konusundaki gelişmeler tabii her geçen gün ne yazık ki artık altından kalkılamaz bir duruma geldi. Çok sabrettik ve öyleki rejimin maalesef Rusya'nın da görmezliğiyle yapmış olduğu varil bombalarıyla vesaire saldırılar neticesinde İdlib ki 3-4 milyon insanın yaşadığı bir yer ve bu insanlar bizim sınırlarımıza doğru yürüdüler..." değerlendirmesinde bulundu.
Son gelen rakamlara göre 1 milyona yakın insanın şu anda Türkiye sınırına doğru yürüdüğünü dile getiren Erdoğan, "Çoluk, çocuk, yaşlı hep birlikte alabildikleri, kurtarabildikleri yatak, yorgan ne varsa onlarla beraber sınırlara geliyor. Zaten bizde şu anda 4 milyona yakın Suriyeli var." diye konuştu.
Suriyelilerin Türkiye'nin farklı bölgelerinde bulunduğunu anımsatan Erdoğan, şunları belirtti:
"Biz bunları ülkemizde misafir ediyoruz. Bunları konteyner kentlerde, çadır kentlerde bugüne kadar misafir ettik, artık yavaş yavaş zaten kendileri bir yerlere yerleşmeye başladılar. Onları artık konteyner kentlerden de çıkartarak evlere yerleştirme yoluna da gitmiş bulunuyoruz. Tabii şimdi bu gelecek olan 1 milyon insanı biz bu arada nerelere yerleştireceğiz?"
Türkiye'nin kısa süre önce bir deprem yaşadığını, Elazığ'daki bu depremde 41 vatandaşın hayatını kaybettiğini, 10 bini aşkın ağır hasarlı bina bulunduğunu vurgulayan Erdoğan, "10 bini aşkın ağır hasarlı binayı da süratle yeniden inşa edeceğiz. Orta hasarlı binalar var, az hasarlı binalar var. Bütün bunlara yönelik yoğun bir çalışmanın içerisine girmemiz lazım ve şu anda da kış mevsiminin içine girdik. Böyle bir durum var." ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti:
"Bir taraftan da tabii bu mülteciler ülkemize geliyor, artık bunları tabi kabullenmekte zorlanıyoruz. Onun için karşı tedbirler alma durumunda kaldık ve şimdi bunları kendi yerlerinde Suriye'de özellikle nasıl iskan ederiz bunun çalışmasını yapıyoruz. Biz bunun çalışmasını yaparken ki sınırlarımızdan Suriye içine yaklaşık 30-40 kilometre olan bir hattı şu anda, bizde briket denir, briket evler yapıyoruz 25-30 metrekarelik ve bu briket evlere onları barınak olarak alacağız ve oralara yerleştireceğiz. Şu anda böyle bir çalışmanın içerisindeyiz. Yani ilk hesapta bir 25-30 bin bu şekilde barınak ev yapalım dedik ve bunun çalışması şu an hızla devam ediyor. Onları oralarda barındıracağız."
Sabah saatlerinde Esed rejimine bağlı güçlerinin İdlib'de hava saldırısına geçtiğini ve bu saldırı neticesinde de 8 şehit olduğunu hatırlatan Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Tabii artık dedik ki olacak gibi değil ve karşı bu noktada cevaplar verildi. Şu anda kesinlikle biz de bu noktada gerek hava gerek kara olmak üzere yoğun bir şekilde bunlara gerekenleri yapıyoruz, gereken bedelleri ödetiyoruz ve ödetmeye de devam edeceğiz. Temenni ederim ki Astana ve Soçi mutabakatları çerçevesinde herkes yükümlülüğünü bilsin ve bu yükümlülük çerçevesinde de burada çalışmaları sürdürelim."
İmza töreni
Erdoğan ve Zelenskiy'nin basın toplantısı öncesi iki ülke arasındaki ortak bildiri, mutabakat zaptı ve anlaşmaların imza töreni gerçekleştirildi.
"Türkiye Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasında Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey Sekizinci Toplantısı Sonuçlarına İlişkin Ortak Bildiri" Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy tarafından imzalandı.
İki ülke arasında şu anlaşmalar imza altına alındı:
- "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ukrayna Bakanlar Kurulu Arasında Askeri Mali İşbirliği Anlaşması", "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ukrayna Bakanlar Kurulu Arasında Nakdi Yardım Uygulama Protokolü"
- "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ukrayna Bakanlar Kurulu Arasında Sürücü Belgelerinin Karşılıklı Tanınması ve Değişimi Anlaşması"
- "Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ile Ukrayna Acil Durum Hizmetleri Servisi Arasında Mutabakat Zaptı"
- "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ukrayna Bakanlar Kurulu Arasında Serbest Ticaret Anlaşması Müzakerelerine ilişkin Mutabakat Zaptı"
- "Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı ile Ukrayna Devlet Arşiv Servisi Arasında İşbirliği Protokolü"
