Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü tarafından biyolojik çeşitliliğe dayalı geleneksel bilginin derlenmesi, kayıt altına alınarak korunması ve bu bilgilere erişimin düzenlenmesi maksadıyla “Biyolojik Çeşitliliğe Dayalı Ulusal Geleneksel Bilginin Kayıt Altına Alınması Pilot Projesi”ni başlattı.
Proje yürütücüsü Atatürk Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ümit İncekara, konuya ilişkin olarak yaptığı açıklamada, proje ile biyolojik çeşitliliğin ekonomiye kazandırılması ve genetik kaynaklarımıza dayalı sınai mülkiyet haklarından ülkemizin faydalanmasına katkıda bulunulmasının hedeflendiğini belirtti.
İlk etapta Afyonkarahisar, Ankara, Aydın, Çorum, Hatay, Samsun, Erzurum pilot illerinde başlandığını anlatan Prof. Dr. Ümit İncekara, “Yürütülecek proje kapsamında bu illerdeki ön çalışmalar yapılarak, saha çalışması yapılacak köyler belirlendi. Belirlenen köylerde geleneksel olarak kullanılan biyolojik zenginlikler araştırılacak, yöredeki halkın kültürel kimliğinin bir parçası olarak nesiller boyunca aktardığı tabii flora ve faunadan sağlanan beslenme (baharat, içecek, maya, vb.), sağlık (halk ilacı veya şifa maksatlı geleneksel bilgi içeren uygulamalar), endüstriyel ürünler (boya, tekstil, yapı malzemesi, yakıt, el sanatları vb.) ile tarım-hayvancılık faaliyetlerine yönelik geleneksel ürünler derlenecek. Diğer taraftan belirlenen illerde geleneksel bilgiye sahip kişilerle görüşmeler yapılarak derlenen bilgiler kayıt altına alınacak ve bu süreçte yazılı kaynaklara da erişilmeye çalışılacak” diye konuştu.
Prof. Dr. Ümit İncekara, proje çalışmalardan elde edilen çıktılar bir veri tabanında toplanarak yerli araştırmacılara ve uluslararası patent uzmanlarına açılacağını ifade ederek, “Böylece tüm bu kaynak ve bilgilerin kayıt altına alınmış olması bu kayıtların uzmanlar ve araştırmacıların Ar-ge faaliyetlerine altlık oluşturması gibi etkin ve önemli bir fayda sağlayacak. Türkiye adına bu önemli projeden elde edilecek en mühim netice ise ülkeye ait genetik kaynaklarla bağlantılı geleneksel bilgiyi erişim izni olmaksızın kullanan yabancı kişi veya şirketlerin bu kaynaklar ve/veya bilgilere dayanarak patent almasının önlenmesi; genetik kaynaklarımız ve bağlantılı geleneksel bilgiler üzerindeki tüm haklarımızın korunmasına katkı sağlanması olacak.” şeklinde konuştu.
