ABD'de ön seçim maratonu Demokrat cephede fırtınalı başladı

WASHINGTON (AA) - Ülkede 3 Kasım'a giden yolda Cumhuriyetçilerin adayının Donald Trump olacağı netlik kazanırken, süreç Demokratlar açısından sancılı ve fırtınalı bir başlangıç oldu.

Iowa'da 3 Şubat'ta yapılan ilk seçimde, Demokratların oy sayımında kullandığı uygulamadaki "kodlama hatası" ve seçim sonuçlarının bir türlü açıklanamaması damga vurdu. Bu süreçte, Iowa Demokrat Partisi hem Demokrat aday adaylarından hem de Cumhuriyetçi isimlerden ciddi eleştiriler aldı.

Sonuçlar açıklanmayı beklerken, hem Vermont Senatörü Bernie Sanders hem de eski South Bend Belediye Başkanı Pete Buttigieg zafer ilan etti.

Seçimin üzerinden 4 gün geçtikten sonra sonuçların yüzde 100'ünü açıklayabilen Demokrat Parti, Buttigieg'in yüzde 26,2, Sanders'ın ise yüzde 26,1 oy aldığını duyurdu.

Diğer yandan Demokrat Partinin "favorisi" olarak yarışa katılan ve Barack Obama döneminde başkan yardımcılığı yapan Joe Biden, hem Iowa'da hem de New Hampshire'da hayal kırıklığı yaşadı.

Iowa'daki yarışı yüzde 15,8 oy oranıyla 4. sırada tamamlayan Biden, New Hampshire'da da oyların sadece 8,4'ünü alarak ancak 5. olabildi.

Sanders'ın ayrıca bazı anketlerde de Demokrat aday adayları arasında birinci sırada bulunduğu görülüyor. Diğer yandan, Buttigieg de yarışı Sanders'a yakın rakamlarla sürdürüyor.

ABD'de ön seçimler, "parti toplantıları (caucus)" ve "sandık başına gidilerek yapılan seçimler (primary)" şeklinde iki tipte yapılıyor. ABD'de hangi eyalette "primary" olarak adlandırılan sandık başı seçimlerinin, hangi eyalette parti toplantıları sonucunda hangi adayın ne kadar oy aldığının belirlendiği "caucus"un tercih edileceğini bu iki partinin yönetimleri belirliyor.

Ülkede ilk seçim Iowa'da 3 Şubat'ta "caucus" usulüyle, ikinci ön seçim de "primary" usulüyle 11 Şubat'ta New Hampshire eyaletinde yapıldı.

ABD'de sıradaki ön seçimler, 22 Şubat'ta Nevada ve 29 Şubat'ta da Güney Carolina eyaletinde yapılacak.

Demokratlar açısından asıl büyük resim ise 3 Mart'ta California, Teksas, Minnesota, Colorado, Kuzey Carolina ve Virginia'nın da aralarında bulunduğu 14 eyalette yapılacak ön seçimlerde ortaya çıkacak. Bu gün, ABD siyasetinde "Süper Salı" olarak nitelendiriliyor.

Süper Salı'nın ardından seçimlerdeki önemli eyaletlerden Michigan'da ön seçimler 10 Mart'ta yapılacak. Aynı gün Idaho, Mississippi, Missouri, North Dakota ve Washington eyaletlerinde de seçimler olacak.

Florida, Ohio, Arizona ve Illionis eyaletinde 17 Mart'ta yapılacak seçimlerin ardından 24 Mart'ta Georgia'da, 29 Mart'ta da Puerto Rico'da ara seçimler yapılacak.

Nisan'ın ilk ara seçimleri 4 Nisan'da Alaska, Hawai, Louisiana ve Wyoming'de yapılacak. Ayrıca 7 Nisan'da da Wisconsin'de ara seçim yapılacak.

Seçimler açısından en önemli yerlerden New York ve Pensilvanya'nın yanı sıra Connecticut, Delaware, Maryland ve Rhode Island'da ara seçimler 28 Nisan'da düzenlenecek.

Mayıs'ın ara seçimleri 2 Mayıs'ta Kansas'ta, 5 Mayıs'ta Indiana'da, 12 Mayıs'ta Nebraska ve Batı Virginia'da, 19 Mayıs'ta ise Kentucky ve Oregon'da yapılacak.

ABD'de 4 ay süren ara seçim süreci, 2 Haziran'da Washington DC, New Jersey, New Mexico ve South Dakota'da yapılacak ara seçimlerle son bulacak.

Ön seçim sürecinin ardından Demokrat Parti 13-16 Temmuz'da Milwaukee'de kendi başkan adayını resmen açıklayacak.

Cumhuriyetçilerde başkan adayı mevcut Başkan Donald Trump olduğu için birçok eyalette Cumhuriyetçi Parti ön seçim düzenlemeyecek. Cumhuriyetçilerin 3 Kasım seçimleri için resmi başkan adayı ise 24-27 Ağustos'ta Charlotte'de açıklanacak.

İki partinin başkan ve başkan yardımcıları adayları belli olduktan sonra, seçime kadarki süreçte birkaç canlı yayın tartışmasında adaylar karşı karşıya gelecek.

ABD'de 3 Kasım Salı günü yapılacak başkanlık seçimlerinde, seçmenler esas olarak destekledikleri partinin delegelerine oy veriyor.

ABD'de "Delegeler Kurulu" (Electoral College) adı verilen bu sistemde, her eyalete farklı ağırlıklarla dağıtılmış toplam 538 delege belirleniyor. Bu sayının yarıdan 1 fazlasına, yani 270 delegeye ulaşan aday, başkan olmaya hak kazanıyor.

Seçimleri kazanan aday, 20 Ocak 2021'de Beyaz Saray'da başkanlık koltuğuna oturacak.