ABD'de Kovid-19 salgını Türk iş dünyasını da olumsuz etkiledi

Tüm dünyada ekonomik dengeleri sarsan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ABD Türk toplumundaki iş insanlarını da olumsuz etkiledi.

Ülkede Kovid-19 bilançosunun en ağır olduğu New York ve New Jersey eyaletlerinde yoğun olarak yaşayan Türk toplumu üyeleri, salgının iş yaşamlarında açtığı zararla ilgili AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

ABD genelinde 120 üyesi bulunan MÜSİAD-USA Başkanı Ayhan Özmekik, ABD’de faaliyet gösteren Türk iş dünyasının yüzde 60-70’inin Kovid-19 salgınından olumsuz etkilendiğini söyledi.

Salgından etkilenme boyutunun iş alanlarına göre değiştiğini belirten Özmekik, “Oturmalı restoranlar, benzinlikler, inşaat ve turizm sektörleri salgından çok etkilendi. Öte yandan pizza dükkanları gibi paket servis yapan yerlerle taşımacılık ve internet satışı yapan firmaların ise işleri arttı.” diye konuştu.

Özmekik, şöyle devam etti:

“ABD’de yaşayan Türk iş insanlarının çoğu gıda sektöründe faaliyet gösteriyor ve nüfusun yoğun olduğu New York ve New Jersey gibi doğu yakasındaki eyaletlerde yaşıyor. Malumunuz, buralar da ülkede salgından en fazla etkilenen yerler olunca, bu Türk toplumundaki iş insanlarına da aynı oranda olumsuz yansıdı.”

Salgın sonrası iş dünyasında değişiklikler olacağını kaydeden Özmekik, “Yeni bir çağa girdik diye düşünüyorum. Bu yıl tahminimce herkes için kötü geçecek. Ekonomi önümüzdeki yıldan itibaren toparlanacak diye ümit ediyorum ama alışkanlıklarımız değişmiş olacak.” dedi.

Kovid-19'un en fazla vurduğu ikinci eyalet New Jersey’de 21 yıldır benzin istasyonu işleten Murat Gezercan, salgın kaynaklı iş kaybının yüzde 70'i bulduğunu vurguladı.

Üç benzin istasyonu ve 14 çalışanı bulunduğunu belirten Gezercan, benzin pompasında işlerin düştüğünü, benzinlikte bulunan dükkanlarda yapılan satışlarla ayakta kalmaya çalıştıklarını kaydetti.

Gezercan, “29 yıldır ABD’de yaşıyorum, bu salgın sürpriz oldu. Allah hiçbir memlekete böyle bir şey vermesin. Şu an Trump seçimlerde kendini kurtarmak için ekonomiyi açmak istiyor ama her şeye rağmen bana göre daha çok erken.” değerlendirmesinde bulundu.

Yine New Jersey’de 1994’ten beri konteyner taşımacılığı yapan Eyüp Ulu, pandeminin iş kapasitesini yüzde 40 azalttığını söyledi.

Ulu, “Diğer sektörler kadar kötü etkilenmedik. Ekonomik durgunluk beklediğimiz için salgın öncesi gıda taşımacılığına ağırlık verdik çünkü insanlar krizde de yemek zorunda. Bundan dolayı ekonomik olarak daha az etkilendiğimizi söyleyebilirim ama tabii yaşantımız değişti.” diye konuştu.

Pensilvanya’nın Pittsburgh şehrinde 15 yıldır granit işletmeciliği yapan Ebubekir Tuncer de valinin yayımladığı talimatla 20 Nisan'dan beri kapalı olan iş yerlerini 6 hafta sonra 1 Mayıs'ta açtıklarını belirtti.

Tuncer, 45 çalışanı olduğunu belirterek “Şu an elimizde bulunan, daha önce taahhüt ettiğimiz işleri bitirmeye çalışıyoruz. Bunlar üç hafta sürer. Sonra işler nereye gider, ilerisini göremiyoruz.” ifadesini kullandı.

Salgın sonrası işlerde daralma beklediklerini kaydeden Tuncer, “Piyasalar açılsa bile salgında işini kaybeden insanlar mutfak granitlerini değiştirmek istemez. Bu nedenle en az yüzde 40 daralma bekliyoruz. Tahminim daha yüksek ama kötümser olmak istemiyorum.” diye konuştu.

Tuncer, salgına iş dünyasının hazırlıksız yakalandığını da belirterek “Sürpriz oldu, en azından envanteri ona göre planlar, ödemelerde ertelememiz gerekenleri erteler, acil olanları öderdik.” dedi.

Kuzey Carolina eyaletinde Raleigh ve Durham şehirleri arasında elit üniversitelerin ve iş yerlerinin bulunduğu “Araştırma üçgeni parkı” denilen bölgede iki restoran sahibi Enis Üçüncü de “Salgından toparlanma süreci yıl sonunu bulur. Tekrar eski haline gelmemiz ise biraz zor.” değerlendirmesinde bulundu.

17 yıldır restoran işleten Üçüncü, insanların artık evlerinden çalışmaya başladığını, etrafta bulunan okul ve ofislerin kapandığını, restorana kimsenin gelmediğini anlattı.

Üçüncü, “6 hafta sonra, geçen hafta restoranın birini açabildik ancak işler yüzde 90 az. 10 çalışandan şu an 2 kişiye düştük. Sadece sipariş ve paket servisi yapmaya çalışıyoruz. Müşterilere oturup yemek yeme izni hala yok. Diğer restoranım ise AVM’nin içinde olduğu için onu tamamen kapatmak zorunda kaldık.” dedi.

İş yerlerinin kira olduğunu ve mal sahiplerinin kiralarını istediklerini belirten Üçüncü, “Mal sahipleri de pek yardımcı olmuyor, restoran çalışsın çalışmasın kiralarını istiyorlar. Cebimizde para kalmadı. Böyle bekliyoruz.” ifadelerini kullandı.

Üçüncü, Trump yönetiminin Kovid-19 nedeniyle açıkladığı federal yardım paketlerinden herhangi bir destek alamadıklarını söyleyerek “Başvuruları yaptık ancak işçi sayısı fazla olanlar kredi alabiliyor, bizim gibi 10-15 çalışanı olana daha sıra gelmedi, para bitti deniliyor, başvuru ve sistem yavaş işliyor.” diye konuştu.