Erzurum’da Karaz Kültürü’ne farklı bir bakış

Erzurum’da Karaz Kültürü’ne farklı bir bakış

Kültür Sanat 8.04.2025 12:49:49 0
Erzurum’da Karaz Kültürü’ne farklı bir bakış
Tarih: 08.04.2025 12:49 Güncelleme: 08.04.2025 12:49
Erzurum Arkeoloji Müzesinde bulunan ve erken dönem kazılardan ele geçen Karaz Kültürüne ait pişmiş toprak hayvan figürinleri üzerine yapılan bir araştırma ilginç sonuçları da beraberinde getirdi.
Kafkas dağlarından Doğu Akdeniz kıyılarına, Hazar kıyılarından Orta Anadolu düzlüklerine kadar uzanan "Karaz Kültürü" ile alakalı Rabia Akarsu ve Elif Şener tarafından yapılan farklı bir araştırmada, Erzurum Arkeoloji Müzesinde bulunan ve Pulur Höyüğü, Güzelova Höyüğü ve Sos Höyük’te ele geçen Karaz kültürüne ait boğa, koç, koyun, kuş ve tanımsız olmak üzere 20 adet pişmiş toprak hayvan figürini ele alındı.
"Geç Kalkolitik ve Erken Tunç Çağı"
Araştırmanın sonuç bölümünde, "Pulur ve Güzelova yerleşimlerinde erken dönem kazılarının tabakalanmasına ilişkin kesin olmayan veriler olsa da Sos Höyük kazılarından ele geçen eserler hem stratigrafik olarak tanımlanmış hem de radyokarbon tarihi sonuçları bulunmaktadır. Buna göre makale kapsamında ele alınan hayvan figürin örnekleri, Geç Kalkolitik ve Erken Tunç Çağı’na tarihlendirilmektedir. Erken dönem toplumlarının ortaya koyduğu taş, pişmiş toprak, ahşap, kemik, metal figürin eser grubu, o dönemin sosyal hayatı ve inanç sistemi hakkında bize bilgi vermektedir. Figürinlerin çocuklar tarafından oyuncak olarak veya yetişkinler tarafından çocukları eğitmek için kullanıldığı; muska, dilek aracı olduğu; ölüleri anmak için veya dinî tapınım nesnesi olarak kullanıldığı gibi farklı yorumlar bulunmaktadır" denildi.
"Karaz kültürüne ait izler"
Özellikle yazının olmadığı dönemlerde tam olarak yapılış amaçları hakkında kesin bilgi ortaya koymak mümkün olamasa da Pulur, Güzelova ve Sos Höyük’te figürinlerin ocak yapılarının etrafında bulunması dinî amaçla yapıldıklarını ve kullanıldıklarını düşündürüldüğü ifade edilen araştırmada, şu ifadeler kullanıldı, "Karaz kültürü sosyal ve dinî yapısı içinde ocak ve ocak ile bağlantılı ateşin kutsallığı bilinirken hayvan figürinlerinin de dinî bir anlam taşıması büyük bir olasılıktır. Karaz kültürü inanç sistemi hakkında çok az bilgi bulunmakla birlikte dönem halkının geçim kaynaklarından biri olan hayvancılıkla bağlantılı olarak koç, koyun, boğa gibi evcilleştirilmiş hayvan türlerinin inanç sistemi içinde önemli bir yere sahip olduğu çalışmaya konu olan buluntulardan anlaşılmaktadır. Hayvan figürinlerinin geçim kaynağı büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliğine dayanan Karaz halkının bereket kültü ile bağlantılı olarak dinî tapınımlarında yer bulduğu önerilebilir. Pulur-Sakyol Höyük kazılarında tapınak alanında ele geçen kuş yüzünün betimlendiği küpler dikkat çekicidir. Kuş figürü, arkeolojik çalışmalarda çok fazla ele alınmamış bir konudur"
"Hayvan figürinleri önemli bir yer tutuyor"
Karaz toplumunda kuş imgesinin neyi sembolize ettiğini veya dinî olarak ne anlama geldiğini söylemek için çok fazla kanıt bulunamadığı belirtilen araştırmada, "Ancak Paleolitik Dönem kaya resim sanatında, Neolitik Dönem tapınak duvarlarında kullanılan kuş imgelerinin daha çok ruhu temsil ettiği ve yaşamın yenilenmesiyle ilişkili olduğu düşünülmektedir. Sonuç olarak, Karaz kültürü yayılım alanı içinde ele geçen figürinler arasında bulunan benzerlikler, bu kültürü oluşturan insan topluluklarının inanç sistemi içinde hayvan figürinlerinin önemli bir yer tuttuğunu ve aralarındaki kültürel etkileşimin varlığını göstermektedir" denildi.
Karaz Kültürü Nedir?
Karaz Kültürü,Erken Tunç Çağı’na (M.Ö. IV binyılın sonu – III binyıl) ait bir kültürdür. Sovyet arkeolog Boris Kuftin’in çalışmalarında ortaya konulan, Geç Kalkolitik Çağ ve Tunç Çağı boyunca Doğu Anadolu Bölgesi, Transkafkasya, Azerbaycan ve Kuzeybatı İran’ı içine alan bir yayılma gösteren kültürdür. Boris Kuftin, 1940 yılında bu kültürü ilk olarak tanımlamış ve Kura-Aras Kültürü olarak adlandırmıştır. Karaz Kültürü’nün yayılma alanı kuzeyde Kuzey Karadeniz Dağları - Transkafkasya hattına, doğuda İran’daki Urmiye Gölü’ne, batıda Divriği - Kangal, Malatya - Elazığ hattına, güneyde ise Kahramanmaraş - Amik Ovası Filistin hattına uzanmaktadır. Günümüze göre ifade edilecek olursa, Karaz Kültürü’nün yayılma alanı Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan, Doğu Anadolu ve Kuzeybatı İran’dır.
Haber Kaynak : İHA
Haberi Sesli Oku

İŞ İLANLARI

Van Erciş Şeker Fabrikası 105 Personel Alıyor: Kampanya Dönemi İş İmkânı


Van İş İlanları

Van YYÜ 60 Akademisyen Alımıyla Güçleniyor: Detaylar ve Başvuru Şartları


Van İş İlanları

Adalet Bakanlığı’na 20 bin personel alınacak


Van İş İlanları

Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle Kamuya 2.659 Yeni Personel Alımı! İşte Detaylar


Van İş İlanları

Sağlık Bakanlığı 3 Bin 658 İşçi Alımı Kura Sonuçları Açıklandı! İşte Detaylar


Van İş İlanları

SPOR HABERLERİ

Çıran’dan sağduyu çağrısı


Van Spor

Galatasaray - Beşiktaş derbisini Yasin Kol yönetecek


Van Spor

Erzurumspor FK, Vanspor FK maçının hazırlıklarını sürdürdü


Van Spor

Osimhen geri döndü! Galatasaray'dan tek golle tarihi zafer


Van Spor

Elazığspor’da Mustafa Sarıgül dönemi


Van Spor

Teknik Direktör Fırat Gül: "Elazığspor’a başarılar diliyorum"


Van Spor

Elazığspor’da Fırat Gül’le yollar ayrıldı


Van Spor

2026 Snowboard Dünya Kupası yeniden Erzurum’da


Van Spor

Elazığlı güreşçi Balkan Şampiyonasında


Van Spor

Derbi öncesi moral buldu! Beşiktaş 3 puanı 3 golle aldı


Van Spor

Galatasaray, Liverpool’u konuk edecek


Van Spor

Elazığspor: "Hakem maçın gidişatını tamamen değiştirmiştir"


Van Spor

Hakkarili Zehra Özdemir dünya 6’ncısı oldu


Van Spor

Plaj futbolu Adilcevaz etabı sona erdi


Van Spor

Erzincan’da "Avrupa Spor Haftası" pedallarla kutlandı


Van Spor

Erzincanlı milli sporcu badmintonda şampiyon oldu


Van Spor

Konyaspor, Başakşehir'i Sahanında Devirdi: 2-1'lik Galibiyetin Ardındaki Dramatik Anlar


Van Spor

Kadıköy'de Fırtına Gibi Başlangıç: Fenerbahçe Öne Geçti!


Van Spor

TFF 2. Lig: Elazığspor: 1 - Batman Petrolspor: 2


Van Spor

Yüksekovalı kayakçılar can güvenliği olmayan yollarda ter döküyor


Van Spor

Malatya Yeşilyurtspor berabere kaldı


Van Spor

SON DAKİKA HABERLERİ