Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu, "Enflasyon Raporu 2021-II" çevrim içi bilgilendirme toplantısında yaptığı konuşmada, temel varsayımları ve kısa vadeli öngörüleri çerçevesinde, politika faizinin güçlü dezenflasyonist etkiyi muhafaza edecek şekilde, gerçekleşen ve beklenen enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturulmaya devam edileceği bir görünüm altında, enflasyonun kademeli olarak hedeflere yakınsayacağını öngördüklerini belirtti.
Bu çerçevede, enflasyonun 2021 sonunda yüzde 12,2 olarak gerçekleşeceğini, 2022 sonunda yüzde 7,5'e, 2023 sonunda ise orta vadeli hedef olan yüzde 5 seviyesine gerileyerek istikrar kazanacağını tahmin ettiklerini aktaran Kavcıoğlu, şunları kaydetti:
"Böylece 2021 yıl sonu enflasyon tahminini 2,8 puanlık güncellemeyle yüzde 9,4'ten yüzde 12,2'ye yükselttik. Bir önceki rapor dönemine göre Türk lirası cinsinden ithalat fiyatlarına bağlı güncelleme enflasyon tahminini 1,8 puan artırırken, gıda fiyatlarında öngörülen yüksek seyir enflasyon tahminini 0,4 puan yukarı itti. Diğer yandan yönetilen, yönlendirilen fiyatlar büyük ölçüde haberleşme hizmetleri, özel iletişim vergisi artışı ve ocak ayında yapılan tütün ürünlerindeki vergi ayarlamasının yansımalarıyla tahmini 0,1 puan yukarı çekti. Ayrıca, toplam talep koşullarının öngörülenden güçlü seyri nedeniyle çıktı açığı patikasında yapılan yukarı yönlü güncelleme yıl sonu tahminine 0,4 puan artırıcı yönde katkıda bulundu."
"Enflasyon ana eğiliminde bir önceki rapor dönemine göre gözlenen artış tahmini 0,1 puan yükseltti"Şahap Kavcıoğlu, enflasyon ana eğiliminde bir önceki rapor dönemine göre gözlenen artışın, 2021 sonu enflasyon tahminini 0,1 puan yükselttiğini söyledi.
2022 enflasyon tahminini yüzde 7'den yüzde 7,5'e güncellediklerini aktaran Kavcıoğlu, 2021 sonu tahminindeki güncellemenin geçmişe endeksleme davranışına ve ana eğilime etkilerine bağlı olarak 2022 sonu enflasyon tahminini 0,3 puan yukarı çektiğini kaydetti.
Kavcıoğlu, "Ayrıca Türk lirası cinsi ithalat fiyatları tahmini 0,3 puan yukarı çekerken, gıda enflasyonu varsayımındaki güncelleme ise tahmini 0,1 puan yükseltmiştir. Buna karşılık çıktı açığındaki güncelleme ise tahmine 0,2 puan azaltıcı yönde katkıda bulunmaktadır." dedi.
"Küresel ekonomi toparlanmaya devam ediyor"Kavcıoğlu, salgına bağlı olarak 2020 yılında sert daralan küresel ekonominin, destekleyici politikalar ve aşılama sürecindeki olumlu gelişmelerin etkisiyle toparlanmaya devam ettiğini ve bu iyileşme sürecinde, özellikle imalat sanayi faaliyeti ve küresel ticaretteki ivmelenmenin belirleyici olduğunu söyledi.
Son dönemde sıkılaştırılan kısıtlamalar nedeniyle kısa vadede Avrupa ülkelerinde yavaşlama beklendiğini, aşılama hızı ve mali destek paketinin etkisiyle ABD ekonomisine ilişkin görünüm bir önceki rapor dönemine göre belirgin şekilde iyileştiğini belirten Kavcıoğlu, "Dış talep görünümümüzü değerlendirebilmek açısından ana ticaret ortaklarımıza ilişkin 2021 yılı büyüme tahminlerini mercek altına aldığımızda, salgının seyrine ve aşılama hızına bağlı olarak bazı Avrupa ülkelerinde bir miktar aşağı yönlü güncellemeler gözlenirken, ABD ve İngiltere başta olmak üzere önemli ihracat pazarlarımızda belirgin bir iyileşme öngörülmektedir. Bu çerçevede, Türkiye’nin dış talebini resmeden ihracat ağırlıklı küresel büyümeye dair Ocak Enflasyon Raporunda çizilen olumlu görünüm korunmaktadır." ifadelerini kullandı.
"Para politikasında ihtiyatlı duruşun öneminin arttığı bir döneme girdik"Kavcıoğlu, emtia fiyatlarının bulunduğu yüksek seviyeler ve gelişmiş ülkelerde büyümeye ilişkin beklentilerde gözlenen iyileşmenin küresel enflasyon görünümü üzerinde etkili olduğunu belirtti.
Yükselen küresel enflasyon beklentilerinin, gelişmiş ülke para politikalarına ilişkin belirsizliklere, uzun vadeli tahvil getirilerinde yükselişe ve küresel finansal piyasalarda dalgalanmaya yol açtığını ifade eden Kavcıoğlu, şunları kaydetti:
"Bu durum gelişmekte olan ülke para birimleri üzerinde baskı oluşturmakta ve makro dengeleri daha fazla kırılganlık içeren ülkeler bu şoklardan daha olumsuz etkilenmektedir. Düşük faiz ortamının uzun bir süre devam edeceğine dair güçlü sözlü yönlendirmelere rağmen, maliyet ve talep yönlü küresel enflasyon baskılarının küresel finansal piyasalarda yol açtığı dalgalanmaları yakından takip ediyoruz. Bu görünüm altında, küresel finansal piyasalarda veri duyarlılığının ve buna bağlı oynaklıkların devam edeceği, dolayısıyla para politikasında ihtiyatlı duruşun öneminin arttığı bir döneme girdiğimizi değerlendiriyoruz." diye konuştu.
Kavcıoğlu, nitekim, bir önceki rapor döneminden bugüne, gelişmiş ülkelerin uzun vadeli tahvil getirilerindeki artışın, gelişmekte olan ülkelere portföy girişlerini sekteye uğrattığını ve hisse senedi piyasasına girişlerin devam ettiği Çin hariç tutulduğunda, gelişmekte olan ülkelerde şubat ayından itibaren portföy hareketlerinin çıkış yönüne döndüğünü söyledi.
"Yılın ikinci yarısında hizmet sektörlerine yönelik görünümün iyileşmesi beklenmektedir"TCMB Başkanı Kavcıoğlu, yurt içi makroekonomik görünüme ilişkin yaptığı değerlendirmede, iktisadi faaliyetin, geçmiş öngörülerle büyük ölçüde uyumlu bir şekilde, 2020 yılının son çeyreğinde güçlü seyrini koruduğunu ve uzun dönem eğiliminin üzerinde seyretmeye devam ettiğini söyledi.
İnşaat yatırımları hariç tutulduğunda yurt içi talebin oldukça güçlü bir ivme sergilediğine dikkati çeken Kavcıoğlu, özel tüketim talebinin canlı seyrederken, kamu kesiminin de iç talebe destek verdiğini, bu dönemde makine-teçhizat yatırımlarının yüksek oranlı bir artış kaydettiğini dile getirdi.
Kavcıoğlu, konuşmasına şöyle devam etti:
"Salgının kısıtlayıcı etkilerine rağmen, sanayi üretimi ve ciro endeksleri yılın ilk çeyreğinde de artışını sürdürmüştür. İmalat sanayi faaliyetindeki kuvvetli ivme, ara malları ve dayanıklı tüketim mallarında daha belirgin olmak üzere, sektörler itibarıyla geniş bir yayılım sergilemiştir. Turizm bağlantılı bazı sektörler haricinde imalat sanayinin genelinde olumlu bir seyir izlenmektedir. Buna karşılık, salgın kısıtlamalarından en olumsuz etkilenen faaliyet kollarındaki zayıf seyir, hizmetler sektöründeki iyileşmeyi sınırlamaya devam etmektedir. Yüksek frekanslı veriler, kredi gelişmeleri ve kontrollü normalleşmeyle birlikte iktisadi faaliyetin güçlü seyrini sürdürdüğüne işaret etmiştir. Ancak önümüzdeki dönemde salgının gidişatı ve aşılama sürecine bağlı olarak iktisadi faaliyet üzerinde her iki yönde riskler bulunmaktadır. Finansal koşullardaki sıkılaşmanın yanı sıra son dönemde açıklanan kısıtlamaların etkisiyle yılın ikinci çeyreğinde iktisadi faaliyetin yavaşlayacağı tahmin edilmektedir."
Kavcıoğlu, iktisadi faaliyetteki güçlü seyre rağmen istihdam artışının büyümenin gerisinde kaldığının ve işsizlik oranlarının yüksek düzeylerini koruduğunun görüldüğünü belirtti.
Bu gelişmede, konaklama, yiyecek hizmetleri ve eğlence-kültür gibi emek yoğun hizmet sektörlerinin salgından olumsuz etkileniyor oluşunun ve iş gücüne katılım oranlarındaki artışın etkili olduğunu aktaran Kavcıoğlu, "Yılın ikinci yarısında yurt dışı ve yurt içinde aşılama sürecinin devamıyla birlikte salgına bağlı olumsuzlukların hafiflemesi, böylelikle hizmet sektörlerine yönelik görünümün iyileşmesi ve turizmin hız kazanmasıyla istihdam imkanlarının da genişlemesi beklenmektedir." ifadelerini kullandı.
"Büyük firmalarda daha belirgin olmak üzere yatırım eğilimi güçlendi"Şahap Kavcıoğlu, konuşmasında yatırım eğilimlerine de değindi.
"Salgının belli hizmet sektörlerinde istihdamı sınırlayıcı etkisine karşılık, sanayi firmalarının yatırım iştahı olumlu sinyaller vermektedir." diyen Kavcıoğlu, geçen yılın ikinci yarısında toparlanmaya başlayan yatırım talebinin, yılın ilk çeyreğinde güç kazandığını, bu dönemde, yatırım amaçlı kredi talebinin arttığını ve büyük firmalarda daha belirgin olmak üzere yatırım eğiliminin güçlendiğini söyledi.
Kavcıoğlu, ihracatın ise yılın ilk çeyreğinde bölge ve sektörler geneline yayılarak artışını sürdürdüğünü ifade etti.
Hem Avrupa hem de Avrupa dışına yapılan ihracatın olumlu bir performans sergilediğini, küresel düzeyde imalat sanayiindeki güçlü seyrin devam etmesinin, dış talep ve ihracat görünümünü desteklediğini kaydeden Kavcıoğlu, "Buna karşılık, güçlü iç talep ve artan uluslararası emtia fiyatları ithalat faturasını olumsuz etkilemektedir. Altın ithalatı ise özellikle ocak ayının ikinci yarısından itibaren kademeli bir yavaşlama eğilimine girmiştir. Yüksek frekanslı veriler, geçtiğimiz yıl dış dengedeki bozulmanın önemli bir bileşeni olan altın ithalatının mart ayında tarihsel ortalamalarının altına indiğini göstermektedir. Bu eğilim, dış ticaret hadlerinin cari denge üzerindeki olumsuz etkisini hafifletmektedir." değerlendirmesinde bulundu.
"Tedarik sorunları, küresel eğilimlere paralel şekilde üretimi ve ihracatı etkilemektedir"Mevcut eğilimlerin yılın ilk çeyreğinde yataylaşan yıllıklandırılmış cari dengenin yılın ikinci çeyreğinden itibaren iyileşmeye başlayacağına işaret ettiğini bildiren Kavcıoğlu, şöyle devam etti:
"Yılın ikinci yarısında aşılamanın da olumlu etkisiyle vaka sayılarının hem yurt dışında hem yurt içinde azaldığı bir görünümün, turizm faaliyetlerini ve dış dengeyi destekleyeceğini öngörüyoruz. Salgına bağlı uluslararası kısıtlamalar ve arz sıkıntıları bazı sektörlerde ihracat imkânlarını önemli ölçüde genişletmiş, tedariklerin ülkemize kaydırılması neticesinde hazır giyim ve tekstil başta olmak üzere belli sektörlerde ihracat ilave bir ivme kazanmıştır. Öte yandan tedarik sorunları, başta otomotiv olmak üzere bazı sektörlerde ham madde ve ekipman yetersizliğine yol açarak küresel eğilimlere paralel şekilde üretimi ve ihracatı etkilemektedir. Yılın ikinci yarısında salgına bağlı koşulların iyileşmesiyle arz kısıtlarının da zamanla giderileceğini tahmin ediyoruz. Bu gelişmeleri birlikte değerlendirdiğimizde, öngörülenin üzerinde bir performans sergilediğimiz ihracat tarafındaki gelişmeleri memnuniyetle karşılıyoruz. İhracatın ithalatı karşılama oranının tarihsel ortalamasının belirgin şekilde üzerine çıkarak yüzde 80-90 bandında istikrar kazanmış olması ve bunun sürekliliği, sağlıklı bir dış denge ve makrofinansal istikrar açısından kritik önem arz etmektedir."
"Kredilerin büyüme hızı ve kompozisyonu kritik önemde"TCMB Başkanı Kavcıoğlu, küresel finansal koşulların sıkılaştığı bir konjonktürde, toplam talebin hız ve kompozisyon bakımından ılımlı ve dengeli bir seyir izlemesinin, dış denge kanalıyla finansal istikrar ve fiyat istikrarını destekleyeceğini söyledi.
Bu kapsamda kredilerin büyüme hızının ve kompozisyonun kritik önemde olduğunu vurgulayan Kavcıoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:
"2020 yılının üçüncü çeyreğinden başlayarak atılan parasal sıkılaştırma adımlarına ve koordineli olarak yürütülen diğer politikalara bağlı olarak kredi büyümesi önemli ölçüde yavaşlamış, ocak ayı sonlarından itibaren ise yeniden artış eğilimine girmiştir. Son dönemde ticari kredilerde ılımlı bir seyir gözlenirken, finansal koşullardaki sıkılaşmaya rağmen bireysel kredi büyümesinde yükseliş eğilimi sürmektedir. Bu dönemde ihtiyaç kredileri de görece yüksek bir oranda artarken, konut kredileri geçen yılın son çeyreğinde kaydettiği yavaşlamadan sonra zayıf seyretmektedir. Ticari kredilerdeki artışın ise güçlü seyreden faaliyete bağlı olarak işletme sermayesi amaçlı kullanılmasının yanı sıra, son dönemde giderek daha fazla oranda yatırım amaçlı olarak kullanılması, verimlilik ve sürdürülebilir büyüme açısından memnuniyet vericidir."
Kavcıoğlu, Ocak Enflasyon Raporunu takip eden dönemde enflasyon görünümü üzerinde etkili olan talep ve maliyet yönlü unsurların, para politikasında ilave sıkılaşma gerektirdiğini belirtti.
Merkez Bankasının, orta vadeli enflasyon görünümüne ilişkin yukarı yönlü riskleri dikkate alarak mart ayında önden yüklemeli ve güçlü bir parasal sıkılaştırma yaptığını, nisan ayında ise sıkı politika duruşunu koruduğu hatırlatan Kavcıoğlu, "Geçtiğimiz üç aylık dönemde Merkez Bankası fonlaması sade bir operasyonel çerçevede açık piyasa işlemleri ve swap işlemleri kanalıyla yapılmış, gecelik faizler Merkez Bankası politika faizi etrafında oluşmuştur." ifadelerini kullandı.