WASHINGTON (AA) - Yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı yürütülen aşı çalışmaları insanlığa umut olurken, aşı yarışındaki BioNTech, Pfizer, Curevac, Moderna, Astra-Zeneca, Johnson & Johnson, Novavax gibi biyoteknoloji ve ilaç firmalarının hisselerinde yaşanan hareketlilik de dikkati çekiyor.
İnsan sağlığının yanı sıra ülkeleri de tehdit eden Kovid-19, ekonomilerde İkinci Dünya Savaşı'ndan beri görülmemiş bir çöküşe neden oldu.Ekonomik çöküş, neredeyse tüm ülke ekonomilerinde hissedilirken, ülkeler bu çöküşü durdurmak için aşı çalışmalarına hız vermiş durumda.
Küresel salgına karşı korunmaya yönelik aşı çalışmaları umut vadederken, Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre dünyada 100'den fazla aşı üzerinde çalışmalar da yürütülüyor.
Kovid-19 aşısına ilişkin gelişmeler piyasalar tarafından olumlu karşılanırken, aşı yarışına katılan şirketlerin hisselerinin de değer kazanmasını sağlıyor.
Küresel aşı çalışmalarında BioNTech ve Pfizer yarışı önde götürürken, halka açık bir dizi şirket çalışmalarıyla bu yarışta yer alıyor.Aday aşılarla ilgili olarak, fiyatlarında gelecek aylarda önemli artışlar beklenirken, yatırımcılar için Kovid-19 salgınına dair umutların bir bütün olarak analiz edilmesi önem taşıyor.
Salgınla mücadelede gelecek aylarda BioNTech, Pfizer, Curevac, Moderna, Astra-Zeneca, Johnson & Johnson, Novavax gibi biyoteknoloji ve ilaç firmalarının yatırımcıların ilgi odağında olacağı ifade ediliyor.
Evercore ISI'nın analizinde, Kovid-19 aşılarından şirketlerin 100 milyar dolar gelir elde edeceği ve bu şirketlerin vergi sonrası toplam karlarının da 40 milyar dolar olacağı kaydediliyor.
BioNTechTürk bilim insanı Prof. Dr. Uğur Şahin'in kurucu ortağı olduğu Alman biyoteknoloji firması BioNTech, iş birliği yaptığı Amerikan ilaç şirketi Pfizer ile Kovid-19 aşısının pozitif etkisine ilişkin verileri paylaşan ilk aşı geliştiricileri oldu.
BioNTech ve Pfizer, 9 Kasım'da Kovid-19'a karşı geliştirmekte oldukları potansiyel aşının virüse karşı yüzde 90’dan fazla etkili olduğunu duyurdu.
Bu bulgunun, herhangi bir Kovid-19 aşısının, ticari olarak ruhsatlandırmadan önceki son aşama olan 3. aşama denemelerindeki ilk bağımsız analizinin sonucu olduğu belirtildi.
Yüzde 90'ın üzerindeki etkililik oranı ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) ve uzmanların beklentilerini aşarken, aşının piyasaya sunulması için gerekli acil durum onayının da önünü açtı.
İki şirketin açıklamasının ardından, BioNTech'in hisseleri yaklaşık yüzde 24 değer kazanarak 115 dolara yükseldi. Şirketin hisseleri 25 Kasım itibarıyla104 doların altında işlem görüyordu.
2008’de kurulan BioNTech, Kovid-19 salgını öncesi kanser gibi ciddi hastalıklara yönelik ilaç geliştirmek için çalışmalar yapıyordu. Şirket, hisselerini geçen yıl ABD’de Nasdaq borsasında 15 dolardan halka arz ederek, 150 milyon dolar toplamıştı. Şirketin değeri ise 3.39 milyar dolar olarak açıklanırken, 25 Kasım itibarıyla şirketin piyasa değeri 25 milyar dolarda bulunuyordu.
BioNTech, ayrıca mRNA tabanlı “BNT162' aşısının Çin’de geliştirilmesinde, klinik testlerinin yapılmasında ve pazarlanmasında Shanghai Fosun Pharmaceutical (Fosun Pharma) ile iş birliği yapıyor.
Pfizer, Biontech ve Çinli ortakları Fosun'un aşıyla gelecek 10 yıl içince 50 milyar dolara yakın satış yapabileceği tahmin edilirken, potansiyel getirisinin daha fazla olabileceği belirtiliyor.
PfizerBioNTech ile ortaklaşa geliştirilen Kovid-19 aşısının başarısı, Amerikalı ilaç şirketi Pfizer'ın da hisselerinin keskin bir şekilde yükselmesini sağladı.
Son dönemde yıllık 44 milyar doları aşan satışlarıyla dünyanın en büyük ilaç şirketlerinden Pfizer'da hisse fiyatlarındaki gelişmeyi Kovid-19 aşısının yanı sıra diğer haberlerin de belirleyeceği belirtiliyor.
Pfizer'ın Upjohn bölümünü küresel ilaç şirketi Mylan ile birleştirme isteği bu haberler arasındar. Genel olarak birleşmeler ve satın almalar yoluyla büyüme yıllardır Pfizer'ın hisse fiyatı için temel itici güçleri oluşturuyor. Şirketin 11 yıl önce aşı geliştiricisi Wyeth'in 68 milyar dolarlık devralınmasıyla önde gelen aşı üreticileri ligine yükseldiği biliniyor.
Pfizer'in aşı bölümünün şu anda 6,5 milyar dolarlık cirosu olduğu kaydediliyor.
Pfizer'ın BioNTech ile geliştirdiği Kovid-19 aşısının onay almasıyla önemli satış ve kazanç fırsatları bu şirketleri bekliyor.
Gelecek yıl 1,3 milyar Kovid-19 aşısının üretilmesi hedeflenirken, ABD'de ilk 100 milyon aşının birim fiyatının 19,5 dolar olması söz konusu.
Analistler, Pfizer ve Biontech ortaklığının gelecek 10 yıl içinde Covid-19 aşılarıyla elde edebileceği kümülatif satışların 40 milyar dolara varmasını bekliyor.
ModernaBioNTech ve Pfizer'ın ardından Amerikan biyoteknoloji şirketi Moderna'dan da Kovid-19'a karşı geliştirilen aşıyla ilgili ümit verici haber geldi. Moderna, 16 Kasım'da hala süren çalışmadan elde edilen ilk verinin aşısının yüzde 95,4 etkili olduğunu ortaya koyduğunu açıkladı.
Şirketin Kovid-19 aşısının yanı sıra başka aşılar, kanser ilaçları ve nadir metabolik bozukluklar için kullanılan ilaçlar da dahil olmak üzere bir dizi ürün üzerinde çalıştığı belirtiliyor.
Kovid-19 aşısına yönelik proje ise ilk kez önemli bir gelir vadediyor. ABD hükümetinin 100 milyon dozluk Kovid-19 aşısının üretimi ve teslimi için Moderna ile 1,5 milyar dolarlık anlaşma yaptığı bilinmekte.
Şirketin üzerine çalıştığı teknolojilerde başarılı olması halinde bu alandaki en iyi oyunculardan biri olacağına dikkat çekiliyor.
AstraZenecaPfizer ve BioNTech ile Moderna'nın aşı çalışmalarına ilişkin paylaştığı olumlu gelişmelerin ardından İngiliz ve İsveç ortaklığındaki ilaç şirketi AstraZeneca'nın hisselerinde ise geçen günlerde düşüş görüldü.
AstraZeneca'nın Oxford Üniversitesi ile ortaklaşa geliştirdiği Kovid-19 aşı projesi en gelişmiş projelerden biri olarak nitelendirilirken, küresel talebi karşılamak için birçok aşıya ihtiyaç olacağı ve bu nedenle AstraZeneca'nın da çalışmalarının önem taşıdığı belirtiliyor.
Son dönemde yaşanan düşüşe rağmen, şirketin hisselerinin aşı çalışmaları nedeniyle Kovid-19 salgınının başından bu yana çift haneli bir yükseliş gösterdiği biliniyor.
AstraZeneca'nın ana faaliyet alanı ise kanser, kardiyovasküler ve solunum hastalıklarına yönelik ilaçlardan oluşuyor. Dolayısıyla, şirketin başlıca tedavi alanları ve özellikle onkolojiden gelen haberler hisselerinin seyri için önem taşıyor.
Yıllık satışları çift haneli olarak artan AstraZeneca'nın hisse fiyatlarının da 5 yılda ikiye katladığı kaydediliyor. Şirketin Kovid-19 aşısındaki başarısının bu performansını daha da artırabileceğine dikkat çekiliyor.
Johnson & JohnsonAmerikalı tıbbi malzeme ve ilaç üreticisi Johnson & Johnson (J&J) da Kovid-19 aşısına yönelik çalışmaları ile dikkati çekiyor.
Salgının ortaya çıkmasından bu yana şirketin hisseleri borsada karışık bir seyir izlerken, mevcut seviyede ocak ayı değerlerinin altında işlem görüyor.
Aşıyla ilgili haberler şirketin hisselerini etkileyen gelişmelerden sadece birini oluşturuyor. Örneğin Kovid-19 krizinde operasyonların ertelenmesiyle şirketin tıbbi teknoloji bölümündeki satışların düşmesi hisselerini etkileyen faktörler arasında yer alıyor.
Kovid-19 aşısıyla ilgili her şey planlandığı gibi giderse, aşının gelecek yılın başlarında piyasaya sunulabileceği belirtiliyor.
Bununla birlikte, Kovid-19 aşısının salgın döneminde olunması nedeniyle başlangıçta uygun fiyata satılacağı için dünyanın en büyük sağlık şirketlerinden olan Johnson & Johnson için ticari bir başarı olmayacağı kaydedilmekte.
Novavax ve CurevacABD'li ilaç şirketi Novavax da aşı umudundan büyük ölçüde faydalanan şirketler arasında. Şirketin mayıs ayı ortalarında 17 dolardan işlem gören hisseleri, yaz döneminde 170 dolar seviyesine çıkmasının ardından 100 dolar bandında seyrediyor.
Analistler, Novavax'ın aşısının başarılı olması halinde hisselerinde hala iyileşme alanı olduğunu belirtiyor.
Kovid-19 aşı çalışmalarının odağındaki bir başka şirket ise Almanya merkezli CureVac olarak biliniyor. Ancak rakipleriyle karşılaştırıldığında CureVac'ın çalışmalarda bir kaç ay geriden geldiği kaydediliyor.
Analistler, şirketin hisselerine ilişkin olumlu değerlendirmelerde bulunurken, CureVac'ın hedeflerini gerçekleştirmesi durumunda gelişme alanı olduğunun da altını çiziyor.