Bingöl’de bir bölgenin neredeyse 100 yıldır geçim kaynaklarından biri olan ve bu yıl Coğrafi işaret alan Sivan dut pekmezinin tatlı yolculuğu başladı.
Tarım ve Orman İl Müdürlüğü’nün 2018 yılında çalışmalarına başladığı ve 2021’nin Ocak ayı itibariyle Türk Patent ve Marka Kurumu’nca coğrafi işaret alan ‘Sivan Dut Pekmezi’, Bingöl Çobantaşı Kavurmasının ardından coğrafi işaret alan ikinci ürün oldu. Genç ilçesine bağlı 33 köyün bulunduğu Servi Bölgesi’nin neredeyse tüm köylerinde yüzyıldır ekonomik kazancın elde edildiği dut pekmezinin tatlı telaşı başladı. Dut hasadının yapıldığı ve kazanların kaynadığı merkeze 40 kilometre uzaklıkta olan Büyükköy ve Güzeldere köylerinde imece usulü ile ağaçtan silkelenen dutlar, ayıklanarak kaynatılması için hazırlanıyor. Köylerde kadın ve erkeklerin imece usulü hep birlikte hazırlamaya çalıştığı dut pekmezi, kaynatılıp süzüldükten sonra köylerdeki topraklı evlerin damına konularak birkaç gün güneş ışığında dinlendirilmeye bırakılıyor.
300 ton üretimi yapılıyor
Servi Bölgesi’nin dut pekmezinin üretim merkezi olarak bilindiğini belirten Tarım ve Orman İl Müdürü Burhan Bahadır, yıllık üretimin 300 ton civarında olduğu söyledi.
Bahadır, “Topraklarından bereketin fışkırdığı ilimiz Genç ilçesi Servi bölgesinde yüzyıllardır geleneksel olarak dut pekmezi üretimi yapılmaktadır. Bölge, dut pekmezinin üretim merkezi olarak bilinmektedir. Bizler de ürünümüzün ulusal pazarlarda tanınırlığının artması için ve çiftçimizin daha fazla gelir elde etmesi için 2018 yılında Tarım ve Orman İl Müdürlüğü olarak coğrafi işaret tescil çalışmalarını başlatmıştık. 2021 yılının Ocak ayında ürünümüz coğrafi işaret tescil belgesi almaya hak kazandı. Bölgede üretimi yapılan dut pekmezinin toplam miktarı şu anda 250-300 ton civarında olup daha sonra çiftçilerimizin kırsal alanlara gelmesiyle birlikte bu üretimin 600 ton civarına çıkmasını bekliyoruz. Yıl boyunca arkadaşlarımız her hasat döneminde bölgede dut pekmezine ait numuneleri alacaklar ve ürünün analizlerini yapacaklar. Şu anda üretici kayıt listelerini oluşturuyoruz. Üretici kayıt listelerinin oluşmasıyla birlikte de hasatlarımız bölgede tamamlanmış durumda” dedi.
Dut pekmezinin çeşitli hastalıklara da iyi geldiğini söyleyen Bahadır, “Gerek demir açısından gerekse de kansızlığa iyi geldiği bilinmekte birçok mide hastalığını da şifa olduğu herkesçe bilinmektedir. Hasat dönemimizin üreticilerimize ve çiftçilerimize hayırlı olmasını diliyorum” şeklinde konuştu.
Üreticiler dedelerinden kalan dut ağaçlarından hasat yapıyor
Dedelerinden kalan dut ağaçlarından ürün elde ederek ekonomik kazanç sağladıklarını belirten Güzeldere köy muhtarı Yusuf Önel, “Dedelerimizden asırlardır kalan dut ağaçları mevcuttur. Bunlardan dut pekmezi elde ediyoruz. Bu dut pekmezini Adana, İstanbul, İzmir, Elazığ ve yakın çevre illerde tüketimini sağlıyoruz, vatandaşlara satıyoruz. Elde ettiğimiz parayı köylülerimiz kış aylarında harcıyor. Bu da bizim için bir gelir kaynağıdır. Tarım Bakanlığı’nın bize verdiği destekten dolayı coğrafi işareti de almışız. Bu da bölgemizde vatandaşlarımıza güzel bir kar sağlayacaktır. Tarım Bakanlığı’nın verdiği destekten dolayı teşekkür ederiz” diye konuştu.
Köyde dut pekmezi üretiminde ailesine yardımcı olan Dilan Önal da, “Dut pekmezi serüvenimize 15 Haziran’da başlayıp Temmuz ayının 15’ine kadar sürüyor. Dutlarımızı imece usulü silkeliyoruz. Dutlarımızı süzüp, kaynatıp damlarımıza koyuyoruz. Ondan sonra illere satışımız oluyor. Ekonomik olarak da bize çok yardımcı oluyor. 70 hastalığa şifa oluyor. Herkese de tavsiye ederim” ifadelerini kullandı.