Erzurum’un Doğu Anadolu Bölgesi toplamında yatırım payı Mart ayında yüzde 17,64, bu yılın ilk üç ayında yüzde 17,87, 2001-2023 dönemi toplamında ise yüzde 12,21 oldu.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2023 Mart dönemi Teşvik Belgeli yatırım verilerini paylaştı. Doğu Anadolu Bölgesinde Mart ayında 47 bölgesel, 4 genel toplam 51, bu yılın ilk 3 ayında 166 bölgesel 13 genel toplam 179, 2001 -2023 döneminde ise 3 bin 236 bölgesel, 2 bin 116 genel 5 bin 355 yatırım teşvik belgesi aldı.
Erzurum’un Payı
Erzurum’un bölge toplamında teşvikli yatırım payı artışını sürdürdü. DOSİAD tarafından gerçekleştirilen analizlere göre Erzurum’un Doğu Anadolu Bölgesi toplamında yatırım payı Mart ayında yüzde 17,64, bu yılın ilk üç ayında yüzde 17,87, 2001 -2023 dönemi toplamında ise yüzde 12,21 oldu.
Doğu Anadolu Mart Dönemi
Bölgede bu yılın Mart ayında 47 bölgesel, 4 genel kategorideki yatırım teşvik belgesi aldı. Bölgesel yatırımlar için 994, genel kategorideki yatırımlar için 167 milyon olarak toplam 1,1 milyar TL tutarında harcama yapıldı. Bölgesel yatırımlarla 2 bin 772, genel yatırımlarla da 21 kişi olmak üzere toplam 2 bin 293 kişi iş edindi.
Doğu Anadolu Ocak - Mart 2023
Bu yılın Ocak - Mart ayları kapsamında 166 bölgesel, 13 genel kategoride 179 yatırım teşvik belgesi aldı. Bölgesel bazlı yatırımlar için 3 milyar 136 milyon, genel bazlı yatırımlar için ise 1 milyar 434 milyon TL tutarında harcama kaydedildi. Bölgesel yatırımlarda 6 bin 292, genel yatırımlarda ise 304 kişilik istihdam öngörüldü.
Doğu Anadolu 2001 -2023
Doğu Anadolu Bölgesinde 2001 -2023 yılları düzeyinde 3 bin 236 bölgesel, 2 bin 116 genel, toplam 5 bin 355 yatırım teşvik belgesi aldı. Bölgesel yatırımlar için 65 milyar 689 milyon, genel bazlı yatırımlar için de 30 milyar 923 milyon TL tutarında harcama yapıldı. Bölgesel yatırımlarla 213 bin 549, genel yatırımlarla da 40 bin 883 kişilik istihdam kapasitesi oluşturuldu.
Erzurum Verileri
Erzurum’da 2023 yılı Mart ayı kaydında 9 bölgesel; 2022 Ocak - Mart ayları düzeyinde 32 bölgesel; 2001 - 2023 yılları arasında ise 293 bölgesel, 361 genel kategoride toplam 654 yatırım teşvik belgesine kavuştu. Teşvikli yatırım toplamında bölgesel yatırım payı yüzde 44,80’e ulaştı.
Erzurum Mart 2023 Verileri
Erzurum’da Mart 2023 döneminde 9 bölgesel yatırım teşvik kapsamına girdi Bölgesel kategorideki yatırımlar için 96 milyon TL tutarında harcama yapıldı. 9 bölgesel çaplı yatırımlar kapsamında 208 kişilik iş kapasitesi oluşturuldu
2023 Ocak - Mart Dönemi
Yılın Ocak - Mart ayları düzeyinde 32 bölgesel yatırımın teşvik belgesi aldığı açıklandı. Bölgesel yatırımlar için 481 milyon TL tutarında harcama yapıldı. 32 Bölgesel yatırımda 378 kişilik istihdam kapasitesi öngörüldü.
2001 - 2022 Dönemi
İlde 2001 - 2022 yılları arasında 293 bölgesel, 361 genel, 654 yatırım teşvik belgesi aldı. Bölgesel yatırımlar için 6,2 milyar, genel yatırımlar için 4,4 milyar, toplam 10,7 milyar TL tutarında yatırım harcaması kaydedildi. Bölgesel yatırımlarda 10 bin 949, genel yatırımlarla 9 bin 220, toplam 20 bin 169 kişi iş edindi
Yatırım Teşvik Belgesi Bülteni Mart 2023 Verileri
2023 yılı Mart ayında 1.427 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir. 1.427 adet Yatırım Teşvik Belgesinin toplam sabit yatırım tutarı toplam 90,5 milyar TL olup, 32.406 kişilik istihdam öngörülmüştür. Mart ayında düzenlenen 1.427 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 1.383 adedi yerli firmalar, 44 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alınmıştır. Yerli firmalara düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 71,7 milyar TL olurken, yabancı sermayeli firmalara düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 18,8 milyar TL’dir.
Mart Ayı Yatırım Teşvik Belgelerinin Bölgelere Göre Dağılımı
2023 yılı Mart ayında verilen teşvik belgelerinin 636 adedi I. Bölgede, 266 adedi II. Bölgede, 177 adedi III. Bölgede, 97 adedi IV. Bölgede, 84 adedi V. Bölgede, 161 adedi VI. Bölgede ve 6 adedi Muhtelif Bölgelerdedir.
Öngörülen toplam sabit yatırım tutarının ise 31,5 milyar TL’si I. Bölgede, 18 milyar TL’si II. Bölgede, 10,7 milyar TL’si III. Bölgede, 4,4 milyar TL’si IV. Bölgede, 6 milyar TL’si V. Bölgede, 3,6 milyar TL’si VI. Bölgede ve 16,2 milyar TL’si Muhtelif Bölgelerdedir.
Mart Ayı Yatırım Teşvik Belgelerinin Yatırım Cinslerine Göre Dağılımı
2023 yılı Mart ayında düzenlenen 1.427 adet belgenin 890 adedi komple yeni yatırım, 447 adedi tevsi, 90 adedi de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır. Mart ayında yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 90,5 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 65 milyar TL’si komple yeni yatırım, 19,4 milyar TL’si tevsi ve 6,1 milyar TL’si de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır.
Mart Ayı Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı
Mart ayında verilen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 90,5 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 9,3 milyar TL’si Enerji sektöründe, 28,3 milyar TL’si Hizmetler sektöründe, 48,4 milyar TL’si İmalat sektöründe, 3 milyar TL’si Madencilik sektöründe ve 1,5 milyar TL’si Tarım sektöründedir.
Mart Ayı Yatırım Teşvik Belgelerinin Destek Sınıfına Göre Dağılımı
Mart ayında düzenlenen 1.427 adet yatırım teşvik belgesinin 1.143 adedi Bölgesel (Bölgesel mahiyetteki yatırımların 3 adedi Cazibe Merkezi Programı kapsamında düzenlenmiştir), 276 adedi Genel ve 8 adedi ise Stratejik (7 adedi Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyete sahiptir. Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 90,5 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 54,9 milyar TL’si Bölgesel (52 milyon TL’si Cazibe Merkezi Programı kapsamında), 30,7 milyar TL’si Genel ve 4,9 milyar TL’si Stratejik (540 milyon TL’si Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyetteki yatırımlara aittir.
2023 Yılı Ocak-Mart Dönemi Gelişmeleri
2023 yılı Ocak-Mart döneminde, öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 221,1 milyar TL olan toplam 4.100 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir. Düzenlenen belgelerde 86.983 kişilik istihdam öngörülmektedir.
Ocak-Mart döneminde düzenlenen 4.100 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 3.985 adedi yerli firmalar, 115 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alınmıştır. Yerli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 199,1 milyar TL olurken, yabancı sermayeli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 22 milyar TL’dir.
Ocak-Mart Dönemi Yatırım Teşvik Belgelerinin Bölgelere Göre Dağılımı
2023 yılının Ocak-Mart döneminde verilen teşvik belgelerinin 1.815 adedi I. Bölgede, 768 adedi II. Bölgede, 510 adedi III. Bölgede, 307 adedi IV. Bölgede, 242 adedi V. Bölgede, 438 adedi VI. Bölgede ve 20 adedi ise Muhtelif Bölgelerdedir.
Teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarının ise 81,4 milyar TL’si I. Bölgede, 48,8 milyar TL’si II. Bölgede, 21,4 milyar TL’si III. Bölgede, 11,2 milyar TL’si IV. Bölgede, 17,2 milyar TL’si V. Bölgede, 7,6 milyar TL’si VI. Bölgede ve 33,5 milyar TL’si ise Muhtelif Bölgelerdedir.
Ocak-Mart Dönemi Yatırım Teşvik Belgelerinin Yatırım Cinslerine Göre Dağılımı
2023 yılı Ocak-Mart döneminde düzenlenen 4.100 adet belgenin 2.594 adedi komple yeni yatırım, 1.257 adedi tevsi, 249 adedi de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır. Ocak-Mart döneminde yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 221,1 milyar TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 140,7 milyar TL’si komple yeni yatırım, 65,6 milyar TL’si tevsi ve 14,9 milyar TL’si ise diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır.
Ocak-Mart Dönemi Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı
Ocak-Mart döneminde verilen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 221,1 milyar TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 42,3 milyar TL’si Enerji sektöründe, 43,5 milyar TL’si Hizmetler sektöründe, 126,4 milyar TL’si İmalat sektöründe, 5,8 milyar TL’si Madencilik sektöründe ve 3,1 milyar TL’si ise Tarım sektöründedir.
Ocak-Mart Dönemi Yatırım Teşvik Belgelerinin Destek Sınıfına Göre Dağılımı
Ocak-Mart döneminde düzenlenen 4.100 adet yatırım teşvik belgesinin 3.268 adedi Bölgesel (Bölgesel mahiyetteki yatırımların 4 adedi Cazibe Merkezi Programı kapsamında düzenlenmiştir), 814 adedi Genel ve 18 adedi ise Stratejik (17 adedi Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır). Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 221,1 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 132,6 milyar TL’si Bölgesel (125 milyon TL’si Cazibe Merkezi Programı kapsamında), 82,8 milyar TL’si Genel ve 5,8 milyar TL’si Stratejik (1,5 milyar TL’si Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyetteki yatırımlara aittir.
2012/3305 Sayılı Karar Dönemindeki Birikimli Gelişmeler (20.06.2012 - Mart 2023)
20 Haziran 2012 tarihinden Mart 2023 sonuna kadar 75.809 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir. Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin 72.576 adedi yerli firmalar, 3.233 adedi de yabancı sermayeli firmalar tarafından alınmıştır. Bu dönemde yerli firmalara düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 2,55 trilyon TL olurken, yabancı sermayeli firmalara düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı ise 444,3 milyar TL’dir.
Yatırım Teşvik Belgelerinin Bölgelere Göre Dağılımı
Bu dönemde düzenlenen Yatırım Teşvik Belgesi adedinde I. Bölge yüzde 39,5, II. Bölge yüzde 17,7, III. Bölge yüzde 13,9, IV. Bölge yüzde 9,4, V. Bölge yüzde 7,4, VI. Bölge yüzde 11,9 ve Muhtelif Bölgeler yüzde 0,2 pay almıştır. Öngörülen sabit yatırım tutarı dikkate alındığında ise I. Bölgenin payının yüzde 42,5, II. Bölgenin payının yüzde 20,4, III. Bölgenin payının yüzde 16,5, IV. Bölgenin payının yüzde 7, V. Bölgenin payının yüzde 5,7, VI. Bölgenin payının yüzde 3,8 ve Muhtelif Bölgelerin payının yüzde 4,1 olduğu görülmektedir.
Yatırım Teşvik Belgelerinin Yatırım Cinslerine Göre Dağılımı
20 Haziran 2012 tarihinden Mart 2023 sonuna kadar düzenlenen 75.809 adet teşvik belgesinin 46.962 adedi Komple Yeni Yatırım, 23.031 adedi Tevsi ve 5.816 adedi Modernizasyon, Entegrasyon vb. diğer mahiyetteki yatırımlara aittir. Bu dönemde öngörülen 2,99 trilyon TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 1,77 trilyon TL’si Komple Yeni Yatırım, 942 milyar TL’si Tevsi Yatırım ve 283 milyar TL’si Modernizasyon, Entegrasyon vb. diğer mahiyetteki yatırımlardır.
Yatırım Teşvik Belgelerinin Destek Sınıfına Göre Dağılımı
20 Haziran 2012 tarihinden Mart 2023 sonuna kadar düzenlenen 75.809 adet yatırım teşvik belgesinin 48.337 adedi Bölgesel (Bölgesel mahiyetteki yatırımların 407 adedi Cazibe Merkezi Programı kapsamında düzenlenmiştir), 96 adedi Büyük Ölçekli, 27.228 adedi Genel ve 148 adedi ise Stratejik (70 adedi Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyete sahiptir. Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 2,99 trilyon TL’lik sabit yatırım tutarının 1,8 trilyon TL’si Bölgesel (26 milyar TL’si Cazibe Merkezi Programı kapsamında), 85,8 milyar TL’si Büyük Ölçekli, 783,8 milyar TL’si Genel, 294,9 milyar TL’si Stratejik (6,6 milyar TL’si Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyetteki yatırımlara aittir.
Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı
20 Haziran 2012 tarihinden Mart 2023 sonuna kadar düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 2,99 trilyon TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 469,6 milyar TL’si Enerji, 661,2 milyar TL’si Hizmetler, 1,7 trilyon TL’si İmalat, 116,5 milyar TL’si Madencilik ve 41,2 milyar TL’si Tarım sektörlerindedir.
Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar Kapsamında Düzenlenen Belgeler
2012 yılından itibaren Yatırım Teşvik Sistemi kapsamında yatırımlar desteklenmekle birlikte ülkemiz için stratejik önemi haiz özel nitelikli projeler ile teknolojik dönüşüm sağlayacak yatırımların desteklenmesine yönelik hazırlanan proje bazlı teşvik sistemine ilişkin usul ve esasları belirleyen “Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar” 26 Mart 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu düzenleme ile kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda ülkemizin mevcut veya gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçlarını karşılama, arz güvenliğini sağlama, dışa bağımlılığını azaltma, teknolojik dönüşümünü sağlama, yenilikçi, Ar-Ge yoğun ve katma değeri yüksek olma niteliklerini haiz yatırımların proje bazlı olarak desteklenmesi amaçlanmaktadır.
Uygulama sürecinde, sistemin amacına uygun olarak belirlenecek yatırım konularında yapılacak sabit yatırım tutarı 1 milyar TL’nin üzerinde olan yatırım projelerine ilişkin müracaatlar Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından davet veya çağrı usulü ile toplanmaktadır.
Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar kapsamında 60 teşvik belgesi düzenlenmiştir. Söz konusu belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 486,5 milyar TL, öngörülen istihdam ise 47.929 kişidir.
