İzlanda ve İspanya’daki volkanik patlamalar üzerine araştırma yapan Türk ve Pakistanlı bilim adamları, Türkiye’nin aktif Nemrut, Süphan ve Tendürek yanardağlarının aktivitelerini de uydu verilerinden hareketle analiz edecek.
Geçtiğimiz mart ayında İzlanda’nın Reykjavik kentinde patlayan Fagradalsfjall Yanardağı üzerinde çalışma başlatan bir Pakistan ve 4 Türk bilim adamı, uydu verilerinden bir takım analizler yaptı. Bilim adamları, volkanın patlamadan önce ve patlama anında atmosfere karbondioksit, sülfürik asit ve su buharı saldığını keşfetti. Bilim insanları makale hazırlarken bu kez İspanya’nın güneybatısında Kanarya Adaları bölgesindeki La Palma Adası’nda bulunan Cumbre Vieja (Yaşlı Doruk) Yanardağı’nda patlama meydana geldi. Bilim insanları, İspanya’daki volkanik patlamada da İzlanda’daki volkanik patlamayla aynı şekilde atmosfere zehirli gazların salındığını tespit etti. İzlanda ve İspanya’daki araştırmalardan yola çıkan bilim insanları, Türkiye’de aktif olan Nemrut, Süphan ve Tendürek volkanlarının aktivitelerini aynı bilgiler doğrultusunda uydu verilerinden hareketle analiz edecek.
“Araştırmamız uydu verilerinden alınan analizlere dayanıyor”
İHA muhabirine konuşan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Toker, İzlanda’nın Reykjavik kentindeki volkanik patlamanın ardından çalışmalara başladıklarını belirtti. Doç. Dr. Toker, “Türkiye ve Pakistan’daki birkaç üniversiteyle kendi aramızda bir anlaşma yaptık. Pakistan İslamabad Üniversitesi Uzay Teknolojisi Enstitüsü Öğretim Üyesi Dr. M. Arqim Adil, Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Muzaffer Can İban, Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erman Şentürk ve Araştırma Görevlisi Dr. Özer Akyürek ile bu volkanın araştırmasını yapmaya başladık. Araştırmamız tamamıyla uydu verilerinden aldığımız bir takım analizlere dayanmaktadır. İzlanda’daki Reykjavik volkanının patlamasının ardından milyon metreküp lav akışını gözlemledik. Aynı zamanda zehirli gazlardan olan sülfürik asit ve karbondioksit gazlarının çok yüksek seviyede atmosfere salındığını gördük. Bunlar tamamen İzlanda Meteoroloji Ofisi’nden (IMO) aldığımız kimyasal veriler ve aynı zamanda uydudan aldığımız verilerle gerçekleşti” dedi.
“Sülfürik asit ve karbondioksitin izlerine rastladık”
İzlanda’daki volkanın kırıldığı noktada binlerce deprem meydana geldiğini dile getiren Toker, “Bu depremler her defasında atmosfere zehirli gaz salımı yaptı. Jeomatik ve jeofizik mühendisliği bölümü olarak bunlarla ortak analiz gerçekleştirdik. Bu analizin sonucunda litosfer dediğimiz taş küre, atmosfer dediğimiz gaz küre ve atmosferin üst katmanlarından olan iyonosfer tabakaları arasında volkanik patlama sonucu oluşan sülfürik asit ve karbondioksitin izlerine rastladık. Reykjavik volkanının patlamadan öncesi ve anında atmosfere bir takım kimyasal gaz saldığını keşfettik” diye konuştu.
“Ülkemizdeki volkanik aktiviteleri analiz edebileceğiz”
Nemrut, Süphan ve Tendürek volkanlarını da elde ettikleri bilgiler doğrultusunda uydu verileri ışığında analiz edebileceklerini ifade eden Toker, “Şu an depremler ve lav akışı devam etmektedir. Biz bunu çalıştık ve makale haline getirdik. Makalenin tamamlanmasından yaklaşık bir hafta sonra İspanya’nın güneyindeki Kanarya Adaları’ndaki volkanın patladığını gördük. Kanarya Adaları’nda oluşan mekanizma, Reykjavik volkanıyla oluşan mekanizmayla aynı durumdadır. Kanarya Adaları’nda oluşan volkanik patlamamanın, patlamadan önce atmosfere saldığı sülfürik asit ve karbondioksitin, bulabilirsek su buharı izlerini tespit etmek üzere tekrar uydu çalışmalarımıza başladık. Buradan yola çıkarak ülkemizdeki aktif olan Nemrut, Süphan, Tendürek volkanlarının aktivitelerini buradan çıkardığımız bilgiler doğrultusunda uydu verilerinden hareketle analiz edeceğiz” şeklinde konuştu.