Avrupa'nın Karanlık Günlere Tanıklık Ettiği Katliam: Srebrenitsa'nın Yarası 29 Yıl Sonra da Taze

29 Yıl Sonra Hala Acıyla Anılan Srebrenitsa Soykırımının Kanlı Sayfası.

Srebrenitsa Soykırımı, Avrupa kıtasının İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki tarihinde şahit olduğu en büyük trajedilerden biri olarak tarihe geçmiştir. Birleşmiş Milletler (BM) güçlerinin gözleri önünde gerçekleşen bu dehşet verici olayda, en az 8 bin 372 Boşnak sivil acımasızca Sırp askerleri tarafından öldürülmüştür.

TARİH: 11 TEMMUZ 1995

Boşnakların hafızasında derin izler bırakan Srebrenitsa katliamı, Bosna Hersek'in doğusunda yer alan ve Sırp birliklerinin 11 Temmuz 1995'te ele geçirdiği Srebrenitsa şehrinde yaşanmıştır. Ratko Mladic komutasındaki Sırp askerleri tarafından gerçekleştirilen bu soykırım, Boşnak toplumunun yaşadığı yıkımın ve acının sembolü olmuştur. Bugün bile kurbanların yakınlarına ait birçok cenaze hala bulunamamıştır.

SOYKIRIMIN BAŞLANGICI VE GİDİŞATI

Talihsiz olayın başlangıcında Srebrenitsa'yı ele geçiren Sırp güçleri, şehirde yaşayan Boşnak sivillere korkunç zulümler yapmış, birçokları hayatını kaybetmiştir. Mladic'in 11 Temmuz'da "Türklere" karşı intikam alma vaktinin geldiğini söylemesi, vahşetin habercisiydi. Binlerce sivil öldürüldü ve birçok kadın ile çocuk zorla yerlerinden edildi.

"ÖLÜM YOLU" ORMAN YOLU

Şehir ele geçirildikten sonra, bir kısım Müslüman nüfus Hollanda askerlerine sığınmış, diğer kısmı ise orman yolunu kullanarak Boşnak güçlerinin kontrolündeki güvenli bölgelere ulaşmaya çalışmıştır. Fakat bu yol tarumar edilmiş, birçok insan Sırp pusularında hayatını kaybetmiştir. Hollandalı askerlere sığınanlar da kısa sürede Sırp askerleri tarafından ayrılarak katledilmişlerdir.

ULUSLARARASI MAHKEMELER VE YARGILAMALAR

2007'de Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı, yaşananları "soykırım" olarak tanımış ve bu olayın sorumluları için adalet arayışı devam etmiştir. Sırp komutan Ratko Mladic, ICTY'de ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Ayrıca dönemin önemli figürleri olan Radovan Karadzic ve diğer birçok Sırp askeri yetkili de çeşitli cezalara mahkum edildi. Toplamda, 45 Sırp, farklı davalarda 699 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Fakat eski Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Milosevic, yargılanması devam ederken hayata gözlerini yumdu.

Bu olay, Srebrenitsa'da yaşananların yalnızca Boşnak halkının yarası değil, tüm insanlığın vicdanında açtığı bir yara olduğunu hatırlatmaya devam ediyor.

II. Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'da gerçekleşmiş en büyük katliam. Bir diğer deyişle ise 'İnsanlığın öldüğü gün' Srebrenitsa Katliamı...

Tarihler 11 Temmuz 1995'i gösterdiğinde Bosna Hersek'teki savaş sırasında Birleşmiş Milletler'in (BM) 'güvenli bölge' ilan ettiği Srebrenitsa, Bosna Kasabı olarak nitelendirilen Ratko Miladiç'e bağlı Sırp birliklerince işgal edildi.

Srebrenitsa'nın Sırp birliklerince işgal edilmesinin hemen ardından Boşnak siviller, Birleşmiş Milletler (BM) bünyesindeki Hollandalı askerlere sığındı ve Hollandalı askerler de onları Sırplara teslim etti.

Kadın ve çocukların Boşnak askerlerin kontrolündeki bölgeye geçmesine izin veren Sırplar, en az 8 bin 372 Boşnak erkeği ormanlık alanlar, fabrikalar ve depolarda katletti.

Katledilen Boşnaklar, toplu mezarlara gömüldü.

Katliamda öldürülenlerin bir kısmının cesedine ise hala ulaşılabilmiş değil.

Katliamın üzerinden 29 yıl geçmesine rağmen yüzlerce kurbanın cesedi hala bulunamazken, binlerce soykırım kurbanına ait kemik kalıntıları toplu mezarlardan çıkarılıyor.

Sırp güçlerince en az 8 bin 372 Boşnak sivilin öldürüldüğü soykırımın 29'uncu yıl dönümünde toprağa verilecek kurbanların cenazeleri, savaşta Birleşmiş Milletler (BM) askerlerinin üs olarak kullandığı eski akümülatör fabrikasından çıkarılarak omuzlar üzerinde mezarlığa getirildi.

9 Temmuz'da yola çıkarak Potoçari'ye getirilen ve gece eski fabrika binasına konulan tabutların omuzlar üzerinde mezarlığa taşınması esnasında, kurbanların yakınları duygu dolu anlar yaşadı. 

Buradaki birçok kurbanın yakını ve katliam tanığı, cenazelerin geçişi sırasında dua etti ve gözyaşlarına hakim olamadı.

Bu yıl defnedilecek Hasib ve Camil Efendic kardeşlerin akrabası Muhamed Efendic, soykırımda birçok aile üyesini kaybettiklerini söyledi.

Muhamed Efendic, öldürülen Hasib ve Camil Efendic'in yaşlı insanlar olduğunu belirterek, "Babamın amcaları olur kendileri, evlerinin bahçesinde öldürüldüler. Ben küçüktüm, konvoyla gittim buradan, buradakilerin birçoğu ormanlardan geçti. Babamı, dedemi, iki amcamı, teyzemi kaybettim. Her yıl buraya gelmek benim için çok zor." diye konuştu.

Defnedilecek Ahmet Jasarevic'in kız kardeşi Sedina Malagic ise kardeşinin öldürüldüğünde 24 yaşında olduğunu ifade etti.

Srebrenitsa Soykırımı'nın 29'uncu yılında, yarın, kimlik tespiti yapılan ve ailesinin onay verdiği 14 soykırım kurbanı daha Potoçari Anıt Mezarlığı'na defnedilecek.

Yarın toprağa verileceklerin isimleri şu şekilde: "Beriz Mujic, Hamed Salic, Hasib ve Camil Efendic kardeşler, Mehmed Krdzic, Sabrija Omic, Musan Siljkovic, Sakib Harbas, Ahmet Jasarevic, Nevres Salihovic, İbrahim Salkic, Midhat Basic, Hajdin Mustafic, Latif Mandzic."

Bu yılki törenin ardından anıt mezarlıkta toprağa verilen kurbanların sayısı 6 bin 765'e yükselecek.