Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Haber Global ekranlarında yayınlanan 'Siyaset Özel' programına konuk oldu.
Canlı yayında merak edilen soruları yanıtlayan Dönmez'e, akaryakıt fiyatlarındaki hızlı fiyat artışı ve inişin sebebi soruldu.
Doç. Dr. Levent Yılmaz, Bakan Dönmez'e, "Vatandaşlarda şöyle bir sitem var, fiyatlar çok hızlı yukarı gidiyor. Petrol fiyatları artarken benzin ve motorin fiyatları da artıyor. Ama petrol fiyatı düştüğünde aynı hızla benzin ve motorin fiyatlarının geirlemediğini görüyoruz şeklinde bir sitem var. Buradaki mekanizmadan biraz bahsedebilir misiniz?" diye sordu.
İlk etkenler fiyatlardaki artış ve döviz kurundaki yükselme
Fatih Dönmez, vatandaşların sıkça merak ettiği hızlı artış ve inişin sebeplerini tek tek anlattı.
Yaşanan hızlı artış ve inişin birden çok sebebi olduğunu belirten Dönmez, ilk etkenin petrol fiyatlarındaki artış, ikincisinin ise döviz kuru olduğunu söyledi.
İşlem görme ve talebin üretimden fazla olması da diğer sebepler
Fiyatlara etki eden sebepleri açıklamaya devam eden Bakan Dönmez, akaryakıtın işlenmesi ve talebin üretimden fazla olmasını da diğer nedenler olarak sıraladı.
Fatih Dönmez'in konuya ilişkin ifadeleri şu şekilde:
"İlk etken ham petrol fiyatlarındaki artış. İkinci etken ise kur. Bir de tabii kuru da dikkate almak lazım. Fiyatın düşük olduğu dönemlerdeki kurla, fiyatın ve kurun yüksek olduğu dönemleri dikkate almak gerekiyor. En büyük iki etken bunlar olmakla birlikte, aslında bir başka etken daha var. İçinde bulunduğumuz Akdeniz Bölgesi'nde nihai ürün fiyatları dikkate alınarak fiyatlama yapılıyor. Nihai ürün fiyatı dediğiniz ham petrolü kimse alıp kullanmıyor. Rafinerilere gidiyor ve orada en çok kullandığımız yakıtlar olmak üzere işlemden geçiyor. Burada doğal olarak bir maliyet söz konusu. Sonra da o ürünlerin piyasada ton başına bir fiyatı oluşuyor döviz cinsinden. Akdeniz ve Avrupa bölgesindeki ortalama fiyatlar referans alınarak EPDK tarafından denetleniyor ve izleniyor.
"Artış ve iniş mekanizması sürekli olarak EPDK tarafından denetleniyor"
Rafineri maliyetinin üzerine stoklama maliyetleri, dağıtım maliyetleri var. Biz tabii ki dağıtıcıdan doğrudan almıyoruz, bayilerden alıyoruz. Bayiye kadar ürünün intikali, lojistiği orada depolanması ve maliyetler eklenmek suretiyle pompada gördüğümüz fiyatları görüyoruz. Yükselirken ve çıkarken oluşan farklılığın temelinde bu yatıyor. Bu mekanizma sürekli olarak EPKD tarafından gözleniyor. Bazen de benzin daha geç ya da erkenci davranıyor, motorin daha geç veya erkenci davranıyor fiyat yansımaları açısından. Bir de o ürünlere olan talep de ürün bazında fiyatı etkileyebiliyor. O dönemde örneğin benzine talep üretimden fazlaysa, benzin bir miktar daha yükseliyor. Motorin de aynı şekilde."