İspanya hükümeti, Gazze'deki insani krizi gerekçe göstererek, ABD'nin İsrail'e yönelik askeri malzeme sevkiyatlarının kendi topraklarındaki iki kritik üssü kullanmasını yasaklama kararı aldı. Bu tarihi adım, Madrid yönetiminin Washington'ın İsrail politikalarına yönelik en somut tepkilerinden biri olarak kayıtlara geçti.
Yasağın Kapsamı ve İşleyişi
Karar, İspanya'nın güneyindeki Rota (Cadiz) ve Morón de la Frontera (Sevilla) üslerini kapsıyor. İspanyol-Amerikan Ortak Komitesi'nden edinilen bilgilere göre, yasak İsrail'e silah veya askeri ekipman taşıyan tüm uçak ve gemiler için geçerli. Doğrudan İsrail'e giden veya başka bir ülkeden aktarma yapacak olsa da nihai hedefi İsrail olan tüm sevkiyatların bu üslerden geçişi engellenecek.
F-35 Uçakları İçin Alternatif Rota
Yasağın somut bir yansıması, ABD'nin İsrail'e son dönemde teslim ettiği F-35 savaş uçaklarında görüldü. Haberin doğruluğunu teyit eden kaynaklar, altı adet F-35'in İspanya hava sahasını ve üslerini kullanmak yerine, Azor Adaları'nda mola vererek doğrudan İsrail'e ulaştığını bildirdi. Bu durum, İspanya'nın talebinin fiilen hayata geçirildiğini gösterdi.
Üsler Üzerindeki İspanyol Kontrolü Ne Anlama Geliyor?
Konuya ilişkin açıklama yapan yetkililer, Rota ve Morón üslerinin İspanyol egemenliği altında olduğunu ve her türlü askeri hareketliliğin Madrid yönetiminin onayına tabi olduğunu vurguladı. Ancak ABD'nin, İspanya'yı bypass ederek Portekiz veya İtalya gibi farklı müttefikler üzerinden sevkiyatları sürdürme ihtimalinin de bulunduğu ifade edildi.
ABD-İspanya Savunma Anlaşmasındaki Kritik Madde
İki ülke arasındaki 1988 tarihli savunma anlaşması, normal şartlarda ABD askeri uçaklarının İspanya'ya girişine izin veriyor. Ancak anlaşmanın önemli bir maddesi, "İspanya için tartışmalı yük veya yolcu" taşıyan uçuşların özel izne tabi olduğunu belirtiyor. İspanya hükümeti, İsrail'e yapılan silah sevkiyatlarını artık bu "tartışmalı yük" kapsamında değerlendiriyor ve özel izin vermeyi reddediyor.
Siyasi ve Diplomatik Dalgalanma
Bu karar, Başbakan Pedro Sánchez'in daha önce İsrail Başbakanı Netanyahu hükümetine yönelik açıkladığı dokuz maddelik diplomatik baskı paketinin bir devamı niteliğinde. Sánchez, bu paket kapsamında, İsrail'e savunma malzemesi taşıyan devlet uçaklarının İspanya hava sahasını kullanmasını yasaklayacağını duyurmuştu. Son adım, bu tehdidin somutlaşmış hali olarak yorumlanıyor ve transatlantik ilişkilerde yeni bir gerilim hattı oluşturuyor.
İspanya'nın bu tavrı, Avrupa Birliği içinde İsrail'e silah satışını askıya alan ya da kısıtlayan diğer ülkelerle (Belçika gibi) benzer bir çizgiye geldiğini gösterirken, ABD'nin en yakın müttefiklerinden bile artan bir diplomatik yalnızlaşma ile karşı karşıya kalabileceğinin sinyallerini veriyor.